Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Jan Baptist van Helmont: verschil tussen versies
(Nieuwe pagina aangemaakt met ''''Jan Baptist van Helmont''', ('''Joannes baptista van Helmont'''; Brussel, 12 januari 1580<sup>(juliaans)</sup> – Vilvoorde, Spaanse Nederlanden (nu Bel...') |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
'''Jan Baptist van Helmont''', ('''Joannes | '''Jan Baptist van Helmont''', ('''Joannes Baptista van Helmont'''; ook ''Johan Baptist''' of '''Jean-Baptiste'''; Brussel, [[12 januari]] [[1580]]<sup>(juliaans)</sup> – Vilvoorde, Spaanse Nederlanden (nu België)), was een Brabants arts, filosoof, mysticus en [[alchemie|alchemist]]. Hij ontdekte het bestaan van onzichtbare gassen, waaronder [[koolzuurgas]]. | ||
==Leven== | |||
Johan Baptista van Helmont werd geboren in een rijke landadelfamilie. De erfenis die hij kreeg (zijn vader stierf in 1580) en de inkomsten uit de leengoederen van zijn vrouw maakten hem zijn hele leven financieel onafhankelijk. Hij studeerde [[filosofie]], [[theologie]], natuurgeschiedenis en geneeskunde in een jezuïtenseminarie in Leuven en promoveerde in 1599. Hij ondernam studiereizen naar Zwitserland, Italië, Frankrijk, Duitsland en Engeland en vestigde zich in 1605 tijdens een pestepidemie in Amsterdam als arts. Het jaar daarop In 1606 vestigde hij zich als arts en natuurwetenschapper op zijn landgoed Vilvoorde bij Brussel. Daar voerde hij ook chemische en fysiologische experimenten uit in zijn privé-laboratorium. In plaats van het aanbod van de jezuïeten om kerkdiensten te houden, trouwde hij in 1609 met Margarite van Ranst en kreeg daarmee de titel van Heer. Hij weigerde ook een oproep van keizer Rudolf II. Van Helmont nestudeerde de werken van [[Galenus]], [[Hippocrates]], [[Avicenna]] en [[Paracelsus]]. Hij stond achter de venieuwende ideeën van Paracelsus en beschouwde hem als een voorbeeld, terwijl hij de galenische geneeskunde afwees en op basis van zijn eigen onderzoek tot resultaten kwam die in tegenspraak waren met het traditionele concept van de [[humorale pathologie]]. Een reden die meespeelde is, dat toen hij aan [[schurft]] leed, de ’galenisten’ hem niet hadden kunnen genezen, in tegenstelling tot een Italiaanse alchemist die kwik en zwavel gebruikte. In de plaats van de voorstelling van de galenische geneeskunde, dat ziekten een gevolg zijn van sappen was die het organisme als geheel aantastte, dacht Van Helmont dat ziekten zelfstandige levende wezens waren die van buitenaf het lichaam binnendrongen, zich in een bepaald orgaan vestigden en de functionaliteit ervan schaadden. | |||
Van Helmont werd een grondlegger van de [[iatrochemie]] met christelijke mythische trekken, die hij tegenover de [[iatromechanica]] stelde. Hij presenteerde alle levensprocessen als chemische processen, die hij ’fermentatie’ noemde en toeschreef aan ’gasvormige fermenten’. In 1644 was hij de eerste die zwavelzuur koperoxide ammoniak (Cuprum sulfuricum ammoniatum, cupriammonium sulfaat, koperammoniak). Van Helmont wordt gecrediteerd met de ontdekking van steenkoolgassen in de begintijd van de moderne chemie. Hij ontdekte een ’wilde geest’ die afkomstig was van verwarmd hout en kolen, en in zijn boek "Origin of Medicine" (1609) noemde hij het ’gas’ (afgeleid van chaos, geest, gaas, blazen...)[4]. | |||
Van Helmont volgde aandachtig de controverse tussen de Marburgse professor [[Rudolf Goclenius de Jongere]] en de Belgische jezuïet [[Jean Roberti]]. Roberti had in 1617 de genezingsmethode van de magnetische wondgenezing met de zogenaamde [[wapenzalf]] of ’poeder van Symlpathie’, gepubliceerd door Goclenius in 1608, afgewezen. Een manuscript van Van Helmont met uitgebreide ondersteuning van het standpunt van de protestantse hoogleraar werd tegen zijn bedoeling door Roberti gepubliceerd. Zijn ideeën brachten hem in conflict met de [[rooms-katholieke kerk]]. In 1625 veroordeelde de [[Spaanse inquisitie]] 27 verklaringen als ketters, aanmatigende arrogantie, nabijheid van de lutherse en calvinistische leer. De Universiteit van Leuven verwierp zijn onderwijs omdat het geïnspireerd was door Paracelsus. Van 1633 tot 1636 had hij huisarrest. De vervolgingen door de kerk eindigen pas in 1642, toen hij het [[imprimatur]] kreeg voor een verhandeling over koorts. Tussen 1624 en 1642, kort voor zijn dood, kon hij niets publiceren. Volledige rehabilitatie vond pas plaats in 1646 na zijn dood. | |||
Zijn zoon, de beroemde arts [[Franciscus Mercurius van Helmont]] (1614-1699) publiceerde zijn nagelaten werken. Er wordt aangenomen dat hij zijn zoon de naam Mercurius (Grieks: Hermes) gaf om daarmee aan te duiden dat hij dicht bij de hermetische leer stond. | |||
{{zaadje}} | {{zaadje}} | ||
[[Categorie: scheikundige]] | |||
[[Categorie: alchemist]] | |||
[[Categorie: medicus]] | |||
[[Categorie: Plantkundige]] | |||
[[Categorie: Dichter]] | |||
[[Categorie: Geboren in 1580]] | |||
[[Categorie: Overleden in 1644]] | |||
Versie van 19 sep 2020 17:51
Jan Baptist van Helmont, ('Joannes Baptista van Helmont; ook Johan Baptist of Jean-Baptiste; Brussel, 12 januari 1580(juliaans) – Vilvoorde, Spaanse Nederlanden (nu België)), was een Brabants arts, filosoof, mysticus en alchemist. Hij ontdekte het bestaan van onzichtbare gassen, waaronder koolzuurgas.
Leven
Johan Baptista van Helmont werd geboren in een rijke landadelfamilie. De erfenis die hij kreeg (zijn vader stierf in 1580) en de inkomsten uit de leengoederen van zijn vrouw maakten hem zijn hele leven financieel onafhankelijk. Hij studeerde filosofie, theologie, natuurgeschiedenis en geneeskunde in een jezuïtenseminarie in Leuven en promoveerde in 1599. Hij ondernam studiereizen naar Zwitserland, Italië, Frankrijk, Duitsland en Engeland en vestigde zich in 1605 tijdens een pestepidemie in Amsterdam als arts. Het jaar daarop In 1606 vestigde hij zich als arts en natuurwetenschapper op zijn landgoed Vilvoorde bij Brussel. Daar voerde hij ook chemische en fysiologische experimenten uit in zijn privé-laboratorium. In plaats van het aanbod van de jezuïeten om kerkdiensten te houden, trouwde hij in 1609 met Margarite van Ranst en kreeg daarmee de titel van Heer. Hij weigerde ook een oproep van keizer Rudolf II. Van Helmont nestudeerde de werken van Galenus, Hippocrates, Avicenna en Paracelsus. Hij stond achter de venieuwende ideeën van Paracelsus en beschouwde hem als een voorbeeld, terwijl hij de galenische geneeskunde afwees en op basis van zijn eigen onderzoek tot resultaten kwam die in tegenspraak waren met het traditionele concept van de humorale pathologie. Een reden die meespeelde is, dat toen hij aan schurft leed, de ’galenisten’ hem niet hadden kunnen genezen, in tegenstelling tot een Italiaanse alchemist die kwik en zwavel gebruikte. In de plaats van de voorstelling van de galenische geneeskunde, dat ziekten een gevolg zijn van sappen was die het organisme als geheel aantastte, dacht Van Helmont dat ziekten zelfstandige levende wezens waren die van buitenaf het lichaam binnendrongen, zich in een bepaald orgaan vestigden en de functionaliteit ervan schaadden.
Van Helmont werd een grondlegger van de iatrochemie met christelijke mythische trekken, die hij tegenover de iatromechanica stelde. Hij presenteerde alle levensprocessen als chemische processen, die hij ’fermentatie’ noemde en toeschreef aan ’gasvormige fermenten’. In 1644 was hij de eerste die zwavelzuur koperoxide ammoniak (Cuprum sulfuricum ammoniatum, cupriammonium sulfaat, koperammoniak). Van Helmont wordt gecrediteerd met de ontdekking van steenkoolgassen in de begintijd van de moderne chemie. Hij ontdekte een ’wilde geest’ die afkomstig was van verwarmd hout en kolen, en in zijn boek "Origin of Medicine" (1609) noemde hij het ’gas’ (afgeleid van chaos, geest, gaas, blazen...)[4].
Van Helmont volgde aandachtig de controverse tussen de Marburgse professor Rudolf Goclenius de Jongere en de Belgische jezuïet Jean Roberti. Roberti had in 1617 de genezingsmethode van de magnetische wondgenezing met de zogenaamde wapenzalf of ’poeder van Symlpathie’, gepubliceerd door Goclenius in 1608, afgewezen. Een manuscript van Van Helmont met uitgebreide ondersteuning van het standpunt van de protestantse hoogleraar werd tegen zijn bedoeling door Roberti gepubliceerd. Zijn ideeën brachten hem in conflict met de rooms-katholieke kerk. In 1625 veroordeelde de Spaanse inquisitie 27 verklaringen als ketters, aanmatigende arrogantie, nabijheid van de lutherse en calvinistische leer. De Universiteit van Leuven verwierp zijn onderwijs omdat het geïnspireerd was door Paracelsus. Van 1633 tot 1636 had hij huisarrest. De vervolgingen door de kerk eindigen pas in 1642, toen hij het imprimatur kreeg voor een verhandeling over koorts. Tussen 1624 en 1642, kort voor zijn dood, kon hij niets publiceren. Volledige rehabilitatie vond pas plaats in 1646 na zijn dood.
Zijn zoon, de beroemde arts Franciscus Mercurius van Helmont (1614-1699) publiceerde zijn nagelaten werken. Er wordt aangenomen dat hij zijn zoon de naam Mercurius (Grieks: Hermes) gaf om daarmee aan te duiden dat hij dicht bij de hermetische leer stond.
Hulp genealogie en geschiedenis (Nederland)Deepl vertaler • Schrijfassistent VRT] • ChatGPT (Opgepast! Altijd verifiëren!)] • rephrase.info • paraphraser.io • paraphraser.io • scribbr.io •