Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Intuïtie
Intuïtie is het vermogen tot het bereiken van directe kennis of inzicht, zonder evident gebruik van de rede. Het vermeerderen van kennis gaat dus zonder observatie van nieuwe feiten of deductie via al bekende gegevens. Het gaat steeds om een onmiddellijk weten zonder dat dit kan worden gerationaliseerd. Het begrip wordt zowel in de psychologie, in de esoterie als in de filosofie gebruikt.
Filosofie
Immanuel Kant vat intuïtie op als een verwijzing naar de bron van alle kennis van feiten die niet gebaseerd zijn op, of kunnen worden ondersteund door observatie. Benedict Spinoza en Henri Bergson brengen intuïtie eerder in verband met zogenaamd concrete kennis over de wereld als een samenhangend geheel, in tegenstelling tot de "abstracte" kennis die wetenschap en observatie stukje bij stukje verzamelen.[1]
Psychologie
In Carl Jungs theorie van het ego, beschreven in 1921 in Psychologische Types, is intuïtie een "irrationale functie", die hij plaatst tegenover de "rationale functies" van denken en voelen. Jung definieerde intuïtie als 'waarneming via het onbewuste", waarbij zintuiglijke waarneming slechts als uitgangspunt wordt genomen bij het voortbrengen van ideeën, beelden, mogelijkheden, manieren om uit een geblokkeerde situatie te geraken, dit alles door een proces dat meestal onbewust verloopt.[2]
In meer recente psychologie kan intuïtie de mogelijkheid omvatten om geldige oplossingen te weten voor problemen en besluitvorming. Zo legt bijvoorbeeld het recognition primed decision (RPD) model uit hoe mensen relatief snel beslissingen kunnen nemen zonder opties te moeten vergelijken. Gary Klein ontdekte dat onder tijdsdruk, hoge inzet, en het veranderen van parameters, deskundigen hun ervaring gebruikten om vergelijkbare situaties te identificeren en intuïtief te kiezen voor haalbare oplossingen. Zo is het RPD-model een combinatie van intuïtie en analyse. De intuïtie is het pattern-matching proces dat snel haalbare suggesties voor acties oplevert.[3]
Enkele definities
Intuïtie is een combinatie van historische (empirische) gegevens, grondige en versterkte observatie, en een vermogen om dwars door de dikte van het oppervlak van de werkelijkheid te snijden. Intuïtie is als een slow motion apparaat dat gegevens ogenblikkelijk registreert en op je inslaat als een ton bakstenen. Intuïtie is een weten, een aanvoelen dat buiten het bewuste begrijpen ligt- een buikgevoel. Intuïtie is geen pseudowetenschap.
– Abella Arthur
Intuïtie is waarneming via het onbwuste.
– Carl Gustav Jung
Intuïtie kan worden omschreven als begrijpen of weten, zonder bewust gebruik te maken van gedachten, waarneming of rede. Sommigen zien dit niet-bemiddelde proces als ietwat mystiek, terwijl anderen het beschrijven als zijnde een reactie op onbewuste signalen of impliciete, eerder verworven verworven leren.
- Dr. Jason Gallate & Ms Shannan Keen BA[4]
Noten