Heinrich Bullinger

Heinrich Bullinger (Bremgarten, Aargau, 18 juli 1504 – Zürich, 17 september 1575) was een Zwitsers kerkhervormer.

Leven

Heinrich Bullinger werd in 1504 geboren in het kleine stadje Bremgarten als een van de vijf kinderen van de in concubinaat levende katholieke priester Heinrich Bullinger. (In 1529 zou zijn vader overgaan tot de Reformatie en liet zijn huwelijk met Anna Wiederkehr legaliseren).

Op vijfjarige leeftijd ging Bullinger naar de Latijnse school. Vanaf 1516 ging hij als student Latijn naar de school in Emmerich. Hij studeerde kerkelijk recht, de kerkvaders en klassieke talen bij Matthias Aquensis aan de Universiteit van Keulen, een uitgesproken katholieke universiteit, en werd beïnvloed door de renaissancehumanisten Johannes Phrissemius en Arnold von Wesel.

Hij las ook de geschriften van Maarten Luther en Philipp Melanchton en schaarde zich gedurende deze tijd achter de principes van de Reformatie.

Op 19-jarige leeftijd werd hij in 1523 door abt Wolfgang Joner aangesteld als leraar in het cisterciënzerklooster van Kappel am Albis. Hij doceerde niet alleen de klassiekers, maar ook de Loci communes van Melanchthon. Zijn lessen bleken zo interessant dat niet alleen de abt en alle monniken, maar ook mensen uit de omgeving eraan deelnamen. Bullinger had deze functie aangenomen op voorwaarde dat hij zelf niet aan het mis- of koorgebed hoefde deel te nemen. Tijdens zijn tijd in Kappel schreef hij onder meer 30 Latijnse en 22 Duitse geschriften, vooral over de interpretatie van de evangeliën en de brieven van de apostel Paulus.

In januari 1528 begaf hij zich met zijn vriend Ulrich Zwingli naar het dispuut van Bern, waarop de inwoners van Bern hun steun betuigden aan de Reformatie. Ook het Kappelklooster sloot zich aan bij de Reformatie en Bullinger werd naast docent ook predikant in het naburige Hausen am Albis.

In 1529 werd Bullingers vader in Bremgarten wegens zijn protestantse zienwijzen afgezet als pastoor. Niet lang daarna mocht zijn zoon als proef een preek houden in zijn gebooreplaats. De burgers verbrandden daarop hun heiligenbeelden en kozen de jonge priester als hun pastoor.

Hj trouwde hetzelfde jaar met Anna Adlischwyler, en een van de laatste nonnen van het klooster Oetenbach in Zürich. Het klooster was reeds gesloten, maar Anna woonde nog in het kloostergebouw. Zij hadden een gelukkig huwelijk dat overal als voorbeeld werd beschouwd. Hij was een liefhebbende vader voor hun elf kinderen, die graag met hen speelde en versjes voor hen schreef voor Kerstmis. Het huis was voortdurend gevuld met vluchtelingen, collega-predikanten en mensen die advies en hulp zochten. Alle zonen werden predikant.

Na de nederlaag in de Tweede Kappeloorlog in 1531, waarbij Zwingli op 11 oktober werd gedood, moest Bremgarten met de rest van de regio Freiamt terugkeren naar het katholieke geloof. Bullinger en twee collega-predikanten moesten de stad verlaten, ook al zag de bevolking hen niet graag vertrekken. Bullinger kwam als vluchteling met zijn vrouw Anna en twee kleine kinderen naar Zürich, waar hij op zondag na zijn aankomst op de preekstoel van Zwingli in de Grossmünster-kerk „een preek neerdonderde die velen deed lijken dat Zwingli niet dood was, maar was opgestaan als de feniks” (Oswald Myconius). Op 9 december dat jaar werd hij op 27-jarige leeftijd hij verkozen als Zwingli’s opvolger als antist van de kerk van Zürich. Hij aanvaardde de verkiezing pas nadat de Raad hem uitdrukkelijk had verzekerd dat hij zijn verkondiging „vrij, ongebonden en zonder beperking” kon uitspreken, zelfs als dat kritiek op de autoriteiten zou inhouden. Hij bleef in dit ambt tot aan zijn dood op 17 september 1575.