Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed

Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.

  • Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
  • Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
rel=nofollow

Engelandvaart over zee

Uit Wikisage
Versie door Mdd (overleg | bijdragen) op 21 sep 2019 om 14:57 (Correctie(s))
(wijz) ← Oudere versie | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)
Naar navigatie springen Naar zoeken springen

Engelandvaarders waren mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet gebied tegen de wil van de vijand verlieten om elders de geallieerden te helpen. De meesten gingen naar Engeland, enkelen ook naar andere landen van het Verenigd Koninkrijk. Een paar gingen per vliegtuig, de meesten verlieten Nederland over land maar ook probeerden ruim 500 mensen over zee te gaan. Slechts iets meer dan 200 bereikten Engeland. Hoevelen hun poging moesten staken, hoevelen er voor vertrek of op zee gearresteerd werden en hoevelen onderweg verdronken, zal nooit volledig bekend worden, maar van 292 mensen en enkele naamlozen is bekend dat hun overtocht mislukte.

De Engelandvaarders vertrokken vanaf 40 verschillende vertrekplaatsen aan de Nederlandse kust en aan de Zuid-Hollandse en Zeeuwse zeearmen. Het meest werd Katwijk gebruikt, waar bij het Zeehospitium een tunneltje onder de weg doorging, waar de bootjes vooraf verstopt konden worden en waarvan de zee gemakkelijk te bereiken was.

Gewoonlijk telt men 31 succesvolle overtochten.[1] Bij aankomst werden ze uitgebreid door de Britse en Nederlandse Inlichtingendiensten ondervraagd en daarover bestaat dus betrouwbare documentatie. Er zijn 203 mensen aangekomen inclusief 14 vrouwen en zeven personen uit andere landen dan Nederland: twee Britse piloten (26-7-1943), de Nieuw-Zeelandse piloot Mike Mora en vier Georgische soldaten (9-4-1945). Ook drie Duitsers die kwamen mee, maar werden gearresteerd. Hun aantal is niet in bovenstaande getallen of onderstaande lijst opgenomen.

De meeste overtochten waren in 1941, toen het strand nog begaanbaar was, hoewel er goed gepatrouilleerd werd, zowel langs de kust en bij de havens als op zee en vanuit de lucht.

Van de 80 pogingen slaagden er maar 16. Soms gingen Engelandvaarders als verstekeling mee op een vissersschip en kaapten zij het schip na enkele uren. Ook werden vaak vletjes van rond 7 meter gebruikt. Zelfs met een kano hebben 32 mensen geprobeerd naar de overkant te gaan, van hen zijn slechts 8 mannen aangekomen.

Personen uit andere landen dan Nederland worden soms niet meegerekend tot de Engelandvaarders.

Geslaagd

Nr Datum Engelandvaarders Boot Vertrek Aankomst Info
1940
0 15-05 29 mannen, 15 vrouwen en 2 kinderen: 4x Arnheim (of Aruheim), Wim Belinfante en zijn zuster Ada, John Blitz, Jo Bongaerts, Ro Cohen, Karel René Dahmen, Daniels, Morris en Alida (Max en Aal) Drukker, echtpaar Fischer, echtpaar Goldschmidt, Hendricus Lucas Joannes Hack, Marien de Jonge, Joseph Jacob van der Laan, Herman Marx (neef van Leo Polak), Victor en Liselotte Mayer, Jacob Meier, echtpaar Meuleman, Lourens Marinus (Lou) Meyers, Otto Neurath & Marie Reidemeister, Leo & Lucie Polak en hun zoon Thijs, Singer, Simon Speijer (Dik), Joseph & Anna Velmans en hun zoon Loet, Van Weezel, Max Louis Wessel, Dr Simon Weyl of Weijl, Zactichek of Zaitichik. Zeemanshoop Scheveningen Dover [2]
1 05-07 Fred Vas Nunes, Kees van Eendenburg en Karel Michielsen De Bèbèk Noordwijk Great Yarmouth
2 01-08 Daan Sajet en Bruin Tammes Veere
1941
3 15-02 Jo Buizer, Jan de Haas IJmuiden Harwich
4 16-03 Zeven Scheveningse vissers (17-19 jaar): Krijn Kleijn, Leen Bruin, Rinus den Heijer, Jacob de Reus, Hugo van Roon, Jacob Vrolijk en Henk Westerduin motorvlet Scheveningen
5 18-03 Aart Alblas en ir A.M. Westerhout raceboot Goudswaard Edinburgh
6 22-03 Ab Homburg, Willem de Waard, Cor Sporre IJmuiden Harwich [1]
7 04-04 Ir H. Woltjer, E. Klein, ir J.M.D. de Niet en drie marineofficiers: J. Giel, J. Keesom en L. van der Veen sloep 'Kees' van een werf in Slikkerveer [3]
8 28-04 Jan Storm van 's Gravesande en Abraham de Jong Hondsbossche Zeewering
9 11-06 Pieter Dourlein, K. de Korver, Jan Adrianus den Ouden, Ben Ubbink IJmuiden Sheerness
10 18-06 Ben Sajet (arts), 2 zoons Herman en Jaap, Kees de Graaf, Louis Gerards, majoor Willem de Boer en Herman Corbière Hondsbossche Zeewering
11 20-06 Coen de Iongh en Robbie Cohen kano Zeehospitium in Katwijk Lowestoft
12 21-06 Rudi van Daalen Wetters en Jaap van Hamel kano Zeehospitium in Katwijk Lowestoft
13 30-06 Erik Hazelhoff Roelfzema, Peter Tazelaar en Bob van der Stok St-Cergue Rotterdam
14 ?-09 Armand Maassen, een Delftse TH-student, eind september met zijn studiegenoot Jan Jacob van Rietschoten kano Zeehospitium in Katwijk
15 03-09 D J ter Beek, Rudy Burgwal, R. Daniëls, Jan Linzel, Sietse Rienksma, Bob van der Stok, F. Stumpff, Cees Waardenburg, H P Witkamp Nooit Volmaakt Rozenburg
16 17-09 Herman Broekman, Jan Emmer, Armand de Jong, R.E. Sanders, K.H. Schilp Callantsoog
17 19-09 Henri Peteri en Willem H. Peteri kano Zeehospitium in Katwijk Sizewell
18 20-11 Klaas Buisman, Dirk Hagemeijer en zijn boer Toon Hagemeijer, Nico Koehler, Pieter Smits Flying Dutchman Brielse Maas
19 20-11 Gerardus van Asch (1922), Jan Bastiaan (1921), Adriaan van der Craats (1921), Theo Daalhuysen (1917), Jan Jansen (1917), de 47-jarige oud-militair Walrave van Krimpen (1894-1943), het joodse echtpaar Abraham (1910) en Greta Cato Levi-Mendels (1910-2004) uit Assen en Ton Loontjens (1922) reddingsvlet Hoek van Holland Reculver, Kent
1942
20 10-02 Jo Buizer, Jan de Haas, Ab Homburg Beatrice IJmuiden
21 07-04 Bob van Arem, Jacob Bakker, Felix en Elizabeth Nauta, Louis Leonard de la Bretoniere, Ferry Meynderts, J P Servaas en Joseph Zwalf KW 2 IJmuiden Great Yarmouth
22 16-05 Jan Martinus Dronkers, John Alphonsus Mulder, Jan Bruno de Langen Joppe Hellevoetsluis Harwich
23 29-08 Willem Bron, Jacob Harteveld, Cor den Heyer[4], Jan Klein, Jacob de Mos, Arie de Mos, Jacob de Roode, Willem Spaans, Mink Verbaan, Nico van der Zwan en ook Dirk Bakkenes en Jan Roest logger KW 110 IJmuiden Scarborough
24 30-09 Bram Erasmus, Jaap Erasmus met drie Duitse passagiers Vlissingen Ramsgate
1943
25 29-04 Hein Kaars Sijpesteijn, Jan Bartlema en zijn vrouw Yvette Bartlema-Sanders, Hein Louwerse en Henning Meyer Yvette Brielse Maas
26 05-05 Christiaan de Bakker, Gerard Bruyne, Jaap Burger, Piet Hendrik de Groot, Christiaan Gutteling, Mike Mora, Ir K.A. de Munter, Ben Reynders, Johan Anton Stroeve, Willy Weijhenke, Robert Weijhenke Nooit Volmaakt Oud-Beijerland
27 10-06 Leen den Hollander, Leen Hellenberg vlet Noordwijk Great Yarmouth
28 26-07 A. le Comte, C.J.K. van Dam en zijn broer D. van Dam, Henk Elfrink, Huibert Herklots, Eddie Jonker, Wim Koole, Daan L Otten, Anton Schrader en piloot Jan Bernard Marinus Haye[5] en Alfred Hagen Nooit Volmaakt Haringvliet
29 08-10 M C W van Arenthals, Rein Bangma, Tobias Biallosterski, Jan de Bloois, Brunings, Jules Ferdinand Marie Hubertus Goossens, Jacob van Grondelle, Johannes Cornelis Jansen, Folkert de Koning, Philippe Pierre Robert Kruis, Anton Schrader, Jacob Snijders Nooit Volmaakt Haringvliet
1944
30 23-02 Henk Baxmeier, Hein Fuchter, Edzard Moddemeyer, John Osten en Flip Winckel Marko Haringvliet Great Yarmouth
1945
31 09-04 schipper Jan Bakker, Wim de Bloois, Klaas Doornekamp, Cor Dros, Remmert Hooijberg, Jaap Knol, Marinus Kooger, Klaas van der Kooi Jzn, Jaap Westdorp, 4 Georgische soldaten De Cocksdorp
  • De groep in de Zeemanshoop (groep 0) wordt meestal niet tot de Engelandvaarders gerekend omdat het vooral joodse vluchtelingen betrof. Alleen Marien de Jonge vertrok om tegen de Duitsers te vechten.
  • De pogingen met nummer 9, 15, 25, 26, 28, 29 en 30 werden geholpen door de groep van Anton Schrader.
  • In 1998 kwam het boek Vrijheid achter de horizon uit, door Jan Bruin en Jan van der Werff. Daarin staan 27 geslaagde Engelandvaarten in beschreven en alle toen bekende mislukte pogingen.

Niet geslaagd

Schepen waarmee gevaren werd of zou worden

Jacobus Christiaan Boogaard heeft 2 pogingen met een kano gedaan, met enkele anderen, en is daarna in het verzet gegaan. Hij kwam bij de Ordedienst, werd gearresteerd en is op 3 mei 1942 in Oranienburg gefusilleerd met 73 anderen.

Bronnen, noten en/of referenties

Literatuur
  • Bruin, Jan; Werff, Jan van der (1998) Vrijheid achter de horizon: Engelandvaart over de Noordzee. Houten: Van Reemst
Verwijzingen
  1. º Een groep in de boot Zeemanshoop wordt meestal niet meegeteld als Engelandvaarders, omdat het hier vooral joodse vluchtelingen betrof. Van die groep vertrok alleen Marien de Jonge om tegen de Duitsers te vechten. Deze overtocht heeft daarom nummer ’0’.
  2. º http://www.holywellhousepublishing.co.uk/Engelandvaarders.html#Belinfante
  3. º Naar Engeland
  4. º Trad toe de Prinses Irene Brigade en sneuvelde op 31 oktober 1944. Zie tevens noot bij Jacob de Mos
  5. º London Gazette over Haye
  6. º Jaarboek Die Haghe 2011 ISSN 0923-2931 (2011). Verraad in Scheveningen, Piet Spaans. Blz 112 e.v.
  7. º http://www.allesoverscheveningen.nl/verhalen. De Duitsche dienstbode.
  8. º http://www.piershil.com/index.php/oorlog/517-1942-het-verraad-van-de-pontbaas
rel=nofollow
rel=nofollow