Wikisage, de vrije encyclopedie van de tweede generatie, is digitaal erfgoed
Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
De Nieuwenburgt: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=De_Nieuwenburgt&oldid=66388543 28 nov 2023 Chescargot) |
Label: Ongedaan maken |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Infobox | {{Infobox gebouw | ||
| | | naam = De Nieuwenburgt | ||
| | | naam2 = voorheen: Nooitgedacht | ||
| | | afbeelding = | ||
| locatie | | onderschrift = | ||
| | | locatie = Kappersweg 5 | ||
| | | plaatsnaam = [[Spankeren]] | ||
| | | lat_deg = 52 | ||
| lat_min = 4 | |||
| oorspronkelijke functie = boerderij | |||
| gebruik = boerderijwinkel | |||
| start = | |||
| gereed = ca. 1840 | |||
| opening = | |||
| sluiting = | |||
| verbouwing = ca. 1980 | |||
| antenne/spits = | |||
| hoogte top = | |||
| lat_sec = 5 | |||
| lat_dir = N | |||
| lon_deg = 6 | |||
| lon_min = 6 | |||
| lon_sec = 33 | |||
| lon_dir = E | |||
| status = | |||
| bouwstijl = | |||
| bouwkosten = | |||
| hoogte dak = | |||
| monumentstatus = | |||
| monumentnummer = | |||
| verdiepingen = | |||
| liften = | |||
| architect = | |||
| eigenaar = | |||
| ingenieur = | |||
| aannemer = | |||
| ontwikkelaar = | |||
| afbeelding2 = | |||
| onderschrift2 = | |||
| mapname = | |||
}} | }} | ||
'''De Nieuwenburgt''' is een [[Biologische landbouw|biologische]] [[veehouderij]] met [[boerderijwinkel]] in het Nederlandse dorp [[Spankeren]] in de [[Gelderland|Gelderse]] gemeente [[Rheden (gemeente)|Rheden]]. | '''De Nieuwenburgt''', voorheen bekend als '''Nooitgedacht''', is sinds 2016 een [[Biologische landbouw|biologische]] [[veehouderij]] met [[boerderijwinkel]] in het Nederlandse dorp [[Spankeren]] in de [[Gelderland|Gelderse]] gemeente [[Rheden (gemeente)|Rheden]].<ref name=":0">{{citeer web|url= https://www.rhedenopdekaart.nl/spankeren/boerderijen/nooitgedacht/pointofinterest/detail|titel=Erfgoed Rheden op de kaart|bezochtdatum=2023-11-08}}</ref> De [[boerderij]] ligt in [[beschermd natuurgebied]] in de [[IJsselvallei]] en maakte vanaf begin [[19e eeuw]] tot diep in de [[20e eeuw]] deel uit van [[Landgoed De Geldersche Toren]]. Ze was, hoewel geen [[Monument (erfgoed)|monument]], in 2017 en 2021 opgenomen in de fietsroute van de [[Open Monumentendag]].<ref name=":2">{{citeer web |url=https://www.openmonumentendag.nl/wp-content/uploads/2021/08/Fietsroute-Spankeren-Open-Monumentenweekend-2021.pdf |titel=Open Monumentenweekend 2021 Spankeren |datum=2021 |bezochtdatum= |werk=Comité Open Monumentendag Rheden en Rozendaal |format=pdf}}</ref><ref name=":1">[https://www.adelinnederland.nl/wp-content/uploads/2016/09/Programmaboekje-Open-Monumentendag-2017.pdf Open monumentendag - Boeren, Burgers en Buitenlui] (pdf), ''Comité Open Monumentendag Rheden-Rozendaal'', augustus 2017, p.33.</ref> | ||
== Locatie == | == Locatie == | ||
De Nieuwenburgt | De Nieuwenburgt is gelegen op Kappersweg 5, een kleine anderhalve kilometer van het [[Natura 2000-gebieden in Nederland|Natura 2000-gebied]] [[Rijntakken]].<ref>[https://repository.officiele-overheidspublicaties.nl/externebijlagen/exb-2015-19881/1/Bijlage/exb-2015-19881.pdf Vergunningsverlening] in het kader van Natuurbeschermingswet 1998 – 2015-004507 - gemeente Rheden, ''Provincie Gelderland'', 22 juli 2015</ref> Het landareaal wordt door de Broekdijk gescheiden van het noordelijk gelegen [[natuurgebied]] [[Soerense Broek]]<ref>Zie [https://www.openstreetmap.org/#map=15/52.0742/6.0969 OpenStreetMap]</ref> en wordt [[Pacht|gepacht]] van de [[Vereniging Natuurmonumenten]].<ref name="nm">{{citeer web |url=https://www.natuurmonumenten.nl/natuurgebieden/soerense-broek/nieuws/boer-hans-nieuwenburg-wint-prijs-deltaplan-veehouderij |titel=Boer Hans Nieuwenburg wint prijs Deltaplan Veehouderij |auteur=Marie Jeanne Douven |date=2021-07-06 |bezochtdatum= |werk=Natuurmonumenten}}</ref> | ||
== Geschiedenis == | |||
= | <!--[[Bestand:Nooitgedacht -Bonnekaart1832.jpg|links|miniatuur|Boerderij Nooitgedacht op de [[Bonnekaart]] (na 1860), met de [[Gelderse Toren|Geldersche Toren]] in het zuidoosten.]]--> | ||
Het gebied behoorde begin 19e eeuw nog tot de [[Marke van Dieren, Spankeren en Soeren]],<ref>{{Citeer boek |titel=Biljoen - Landgoed op de Veluwezoom |achternaam=Hoenselaars |voornaam=Janneke |url=https://www.boshistorie.nl/pdf/Biljoen_landgoedopdeveluwezoom_2011.pdf |datum=2011 |pagina=pp. 19, 20, 22 |formaat=thesis}}</ref> [[Marke (bestuur)|markegrond]] dat bestond uit woeste land als [[Heide (vegetatie)|heide]], [[Veen (grondsoort)|veen]], schraal [[grasland]], met plaatselijk [[hakhout]] en [[Boom (plant)|bomen]].<ref name=":0" /> Dit land werd geleidelijk aan verkocht en werden er [[Boerderij#Benamingen|ontginningsboerderijen]] gebouwd. Zo werd in de eerste helft van de 19e eeuw op het huidige adres Nooitgedagt gebouwd.<ref name=":1" /><ref>Het oorspronkelijke bouwjaar zou ergens tussen 1820 ([https://kadastralekaart.com/kaart/perceel/DRN00/X/305/bestemming KadastraleKaart.com] ) tot ergens rond 1840 (zie de andere bronnen in het artikel) moet liggen.</ref> De naam werd reeds in 1832 op de [[Kadaster|kadastrale kaart]] vermeld<ref>Zie kadasterkaart van 1832 in {{Aut|auteur=Poorthuis, Marianne}}, [https://mijngelderland.nl/inhoud/verhalen/pachtboerderij-het-guet-toe-laer#!#customCarouselDetail Pachtboerderij 'Het guet toe Laer', gesplitst door aanleg spoorlijn], ''Mijn Gelderland'', waar Nooitgedacht reeds vermeld staat.</ref> . Nooitgedagt maakte toen deel uit van het [[landgoed]] de [[Gelderse Toren]].<ref name=":2" /> | |||
<!--[[Bestand: | |||
Rond 1980 werd de boerderij ingrijpend verbouwd. Het is onbekend wat sinds deze verbouwing van het oorspronkelijke gebouw bewaard is gebleven. In 2015 vestigde familie Nieuwenburgt-Wezendonk zich in het pand en werd er een jaar later het [[Biologische landbouw|biologisch]] [[melkveebedrijf]] De Nieuwenburgt begonnen.<ref>{{Citeer web |url=https://www.biojournaal.nl/article/9526091/bij-de-nieuwenburgt-draait-alles-om-lokaal/ |titel=Bij De Nieuwenburgt draait alles om lokaal |achternaam=Hertog |voornaam=Jobke den |datum=17 mei 2023 |werk=Biojournaal}}</ref><ref name=":3"> {{Citeer web |url=https://www.boerderij.nl/kaas-van-eigen-jerseys-vlees-van-eigen-stieren |titel=Kaas van eigen Jerseys, vlees van eigen stieren |achternaam=Brummelaar |voornaam=Theo |datum=14 augustus 2021 |werk=Boerderij}}</ref> | |||
== | == Biologische veeteelt == | ||
Het | Het [[Biologische landbouw|biologisch]] [[melkveebedrijf]] met moderne [[ligboxenstal]] houdt 65 [[Jersey (runderras)|jersey-koeien]], 30 stuks jongvee en 60 stieren voor vleesproductie. Ze grazen in [[Natuurgebied|natuurgebieden]] van [[Gelderse Toren#De Geldersche Toren b.v.|De Geldersche Toren]] en [[Natuurmonumenten]]. Dit bevordert de instandhouding van de [[biodiversiteit]] aldaar. Er wordt in totaal 135 hectare land gepacht.<ref name=":3" /> Verder zijn er schapen en 1,5 ha. [[boomgaard]]. | ||
<!--[[Bestand:De Nieuwenburgt winkel.png|miniatuur|Boerderijwinkel in een van de bijgebouwen]]--> | |||
Vlees, melkproducten en agrarische producten van derden worden afgezet via een [[boerderijwinkel]], een [[webshop]] en geleverd aan regionale zorginstellingen. In 2021 won De Nieuwenburgt hiermee de grote prijs van het [[Deltaplan Veehouderij]]<ref>{{Citeer web |url=https://www.biojournaal.nl/article/9337382/boer-hans-nieuwenburg-wint-deltaplan-veehouderij-award/ |titel=Boer Hans Nieuwenburg wint Deltaplan Veehouderij Award |datum=2021-07-07 |bezochtdatum= |werk=Biojournaal |taal=}}</ref>. De vakjury beoordeelde het als een inspirerend voorbeeld van het bouwen van een kleinschalig, [[Extensieve landbouw|extensief]] [[Veehouderij|veehouderijbedrijf]] inclusief afzet op basis van goed [[Netwerkeffect|netwerken]] in de directe omgeving.<ref name="nm" /><ref>{{Citeer web |url=https://www.deltaplanveehouderij.nl/nieuws/winnaars-deltaplan-veehouderij-awards/ |titel=Winnaars Deltaplan Veehouderij Awards |datum=6 juli 2021 |werk=Deltaplan veehouderij}}</ref> | |||
== | == Belendende boerderijen == | ||
De boerderij van | De boerderij wordt aan de Kappersweg omringd door meerdere adressen met een historische achtergrond<ref>{{Citeer tijdschrift |achternaam=Elzebroek |voornaam=Ton |titel=Paden, wegen en gebouwen omstreeks 1775 in Spankeren |url=https://www.oudheidkundigekring.nl/wp-content/uploads/2020/12/Nr.-209-12-2020-corr._compressed.pdf |jaargang=66 |tijdschrift=Ambt & Heerlijkheid |datum=december 2020 |nummer=209}}</ref><ref name=":2" /><ref>{{Aut|auteur=Poorthuis, Marianne}}, [https://docplayer.nl/66901182-Fietsen-door-de-tijd-langs-boerderijen-in-spankeren-cultuurhistorische-route-door-agrarisch-landschap-langs-eeuwenoude-boerderijen.html Fietsen door de tijd langs boerderijen in Spankeren - Cultuurhistorische route door agrarisch landschap langs eeuwenoude boerderijen], ''ErfgoedLeeft'' (2016)</ref>: Op nummer 1 staat een verbouwde boerderij waar niet meer geboerd wordt.<ref>Foto's van [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zij-_en_voorgevel_-_Spankeren_-_20493903_-_RCE.jpg voor-] en [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zij-_en_achtergevel_-_Spankeren_-_20493904_-_RCE.jpg achterzijde] boerderij op Kappersweg 1</ref> Op nummer 2 bevindt zich boerderij ‘Aschberg’, eigendom van landgoed ‘De Bockhorst’. Hier wordt nog steeds geboerd. Op nummer 3 staat een boerderij die evenals Nooitgedacht voorheen bij het [[Gelderse Toren#Landgoed|landgoed De Geldersche Toren]] behoorde. Op nummer 4 was voorheen een boerderij genaamd ‘De Grindhoeve’, een verwijzing naar het [[grind]] dat in de ondergrond van het grootste deel van Spankeren te vinden is.<ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Achter-_en_zijgevel_-_Spankeren_-_20493907_-_RCE.jpg Foto van afgebroken boerderij op Kappersweg 4]</ref> Op nummer 8 was voorheen een boerderij, 'Spankerense broek’, dat later ‘Dirkjeshoeve’ genoemd werd.<ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zij-_en_achtergevel_schuur_-_Spankeren_-_20493901_-_RCE.jpg Foto van voormalig boerderij op Kappersweg 8]</ref> Op nummer 12 was voorheen een [[katerstede]]. Deze is afgebroken en daarvoor in plaats is nu een bosje.<ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Zij-_en_achtergevel_-_Spankeren_-_20493899_-_RCE.jpg Foto van afgebroken boerderij op Kappersweg 12]</ref> | ||
{{Appendix}} | {{Appendix}} | ||
{{authority control|TYPE=|Wikidata= }} | {{authority control|TYPE=|Wikidata= }} | ||
{{DEFAULTSORT:Nieuwenburgt}} | |||
{{Coor title dms|52|4|5.06|N|6|6|32.65|E|scale:1563}} | {{Coor title dms|52|4|5.06|N|6|6|32.65|E|scale:1563}} | ||
[[Categorie:Nederlands bedrijf]] | [[Categorie:Nederlands bedrijf]] | ||
[[Categorie:Bouwwerk in Rheden]] | [[Categorie:Bouwwerk in Rheden]] | ||
Huidige versie van 29 nov 2023 om 01:49
| De Nieuwenburgt | ||
| Locatie | Kappersweg 5 | |
| Coördinaten | 52°4′N 6°6′E | |
| Oorspronkelijke functie | boerderij | |
| Huidig gebruik | boerderijwinkel | |
| Bouw gereed | ca. 1840 | |
| Verbouwing | ca. 1980 | |
De Nieuwenburgt, voorheen bekend als Nooitgedacht, is sinds 2016 een biologische veehouderij met boerderijwinkel in het Nederlandse dorp Spankeren in de Gelderse gemeente Rheden.[1] De boerderij ligt in beschermd natuurgebied in de IJsselvallei en maakte vanaf begin 19e eeuw tot diep in de 20e eeuw deel uit van Landgoed De Geldersche Toren. Ze was, hoewel geen monument, in 2017 en 2021 opgenomen in de fietsroute van de Open Monumentendag.[2][3]
Locatie
De Nieuwenburgt is gelegen op Kappersweg 5, een kleine anderhalve kilometer van het Natura 2000-gebied Rijntakken.[4] Het landareaal wordt door de Broekdijk gescheiden van het noordelijk gelegen natuurgebied Soerense Broek[5] en wordt gepacht van de Vereniging Natuurmonumenten.[6]
Geschiedenis
Het gebied behoorde begin 19e eeuw nog tot de Marke van Dieren, Spankeren en Soeren,[7] markegrond dat bestond uit woeste land als heide, veen, schraal grasland, met plaatselijk hakhout en bomen.[1] Dit land werd geleidelijk aan verkocht en werden er ontginningsboerderijen gebouwd. Zo werd in de eerste helft van de 19e eeuw op het huidige adres Nooitgedagt gebouwd.[3][8] De naam werd reeds in 1832 op de kadastrale kaart vermeld[9] . Nooitgedagt maakte toen deel uit van het landgoed de Gelderse Toren.[2]
Rond 1980 werd de boerderij ingrijpend verbouwd. Het is onbekend wat sinds deze verbouwing van het oorspronkelijke gebouw bewaard is gebleven. In 2015 vestigde familie Nieuwenburgt-Wezendonk zich in het pand en werd er een jaar later het biologisch melkveebedrijf De Nieuwenburgt begonnen.[10][11]
Biologische veeteelt
Het biologisch melkveebedrijf met moderne ligboxenstal houdt 65 jersey-koeien, 30 stuks jongvee en 60 stieren voor vleesproductie. Ze grazen in natuurgebieden van De Geldersche Toren en Natuurmonumenten. Dit bevordert de instandhouding van de biodiversiteit aldaar. Er wordt in totaal 135 hectare land gepacht.[11] Verder zijn er schapen en 1,5 ha. boomgaard.
Vlees, melkproducten en agrarische producten van derden worden afgezet via een boerderijwinkel, een webshop en geleverd aan regionale zorginstellingen. In 2021 won De Nieuwenburgt hiermee de grote prijs van het Deltaplan Veehouderij[12]. De vakjury beoordeelde het als een inspirerend voorbeeld van het bouwen van een kleinschalig, extensief veehouderijbedrijf inclusief afzet op basis van goed netwerken in de directe omgeving.[6][13]
Belendende boerderijen
De boerderij wordt aan de Kappersweg omringd door meerdere adressen met een historische achtergrond[14][2][15]: Op nummer 1 staat een verbouwde boerderij waar niet meer geboerd wordt.[16] Op nummer 2 bevindt zich boerderij ‘Aschberg’, eigendom van landgoed ‘De Bockhorst’. Hier wordt nog steeds geboerd. Op nummer 3 staat een boerderij die evenals Nooitgedacht voorheen bij het landgoed De Geldersche Toren behoorde. Op nummer 4 was voorheen een boerderij genaamd ‘De Grindhoeve’, een verwijzing naar het grind dat in de ondergrond van het grootste deel van Spankeren te vinden is.[17] Op nummer 8 was voorheen een boerderij, 'Spankerense broek’, dat later ‘Dirkjeshoeve’ genoemd werd.[18] Op nummer 12 was voorheen een katerstede. Deze is afgebroken en daarvoor in plaats is nu een bosje.[19]
Bronnen, noten en/of referenties
|
