Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Athos: verschil tussen versies
k (→De skites) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
{{Meebezig|Te veel verdwenen, maar latere toevoegingen moeten in het artikel verwerkt worden}} | |||
{{Infobox schiereiland | {{Infobox schiereiland | ||
| naam = Athos <br/> ''Heilige Berg'' | | naam = Athos <br/> ''Heilige Berg'' | ||
| Regel 40: | Regel 41: | ||
}} | }} | ||
{{Zijbalk orthodoxie}} | {{Zijbalk orthodoxie}} | ||
'''Berg | '''Berg Athos''' ([[Grieks]] Όρος Άθως, Οros Αthos) is de naam van een gebied en gelijknamige [[Athos (berg)|berg]] in het noordoosten van [[Griekenland]] waarop een monnikenrepubliek is gevestigd. Het gebied Athos bevindt zich op het derde en meest oostelijke schiereiland van [[Chalcidice]] in de Griekse landstreek [[Macedonië (Griekenland)|Macedonië]] en is een UNESCO-werelderfgoed.<ref>{{cite web|url=http://whc.unesco.org/en/list/454|title=Mount Athos|author=UNESCO World Heritage Centre|work=unesco.org}}</ref> | ||
<br>Athos heeft een oppervlakte van 335,637 km²,<ref>{{cite web|url=http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/A1602_SAM01_DT_DC_00_2011_01_F_GR.pdf|format=PDF|title=Volks-en woningtelling 2011: Voorlopige uitslagen van het aantal inwoners (p. 10 Άγιο Όρος (Αυτοδιοίκητο)|language=Grieks}}</ref> is 45 km lang en 8 km breed. Op het zuidelijkste punt van het schiereiland bevindt zich de 2033 meter hoge [[Athos (berg)|berg Athos]]. | |||
Als ''Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg'' (Grieks: Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία Αγἰου Όρους, ''Aftonomi Monastiki Politia Agíou Orous''), heeft Athos een speciale status binnen Griekenland, en valt buiten het [[Belasting over de toegevoegde waarde|BTW-gebied]] van de [[Europese Unie]]. Ook wordt er geen belasting geheven. Athos valt onder het [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel]] ([[Istanboel]]). | |||
== Geografie == | == Geografie == | ||
[[Bestand:Karta Athos.PNG|thumb|left|Plattegrond van Athos]] | |||
[[Bestand:Griekenland Athos 20041030 3895.jpg|thumb|left|De berg Athos vanuit de lucht]] | |||
Athos ligt niet ver ten zuidoosten van [[Thessaloniki (stad)|Thessaloniki]] en ten zuidwesten van [[Kavála (departement)|Kavála]] en het eiland [[Thasos (eiland)|Thasos]]. De [[hoofdstad]] en het bestuurlijke centrum van het schiereiland Athos is [[Karyes (Athos)|Karyes]]. Dit ligt in het midden ervan, en is in de 9e eeuw n. Chr. gesticht. | |||
== | == Kloosters == | ||
Op Athos wonen voornamelijk monniken, die hun leven volledig proberen te wijden aan God. De berg der stilte is voor hen de ideale plaats voor het leven in eenzaamheid en ascese. Verder wonen of verblijven er bouwvakkers, landarbeiders, politieagenten en onderzoekers. | |||
Op Athos bevinden zich twintig [[klooster (gebouw)|kloosters]] van de [[Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel|Orthodoxe Kerk]]. Ieder klooster heeft zijn eigen [[territorium (soeverein gebied)|territorium]]. Er zijn niet alleen [[Grieks-orthodoxe Kerk |Grieks-orthodoxe kloosters]], er is ook een [[Russisch-Orthodoxe Kerk|Russisch-Orthodox klooster]], een [[Bulgaars-Orthodoxe Kerk|Bulgaars-orthodox]] en een [[Servisch-Orthodoxe Kerk|Servisch-orthodox klooster]] ([[Hilandar]]). Ook zijn er skitis, dependances van kloosters, waar monniken wonen. Woonden er vroeger soms tienduizenden monniken op en rond de berg, in 2011 nog 1830. De kloosters waren vroeger alleen per schip of over smalle paden te bereiken, de laatste jaren zijn er (zand-)wegen aangelegd waarop gemotoriseerd verkeer rijdt. Dat heeft de natuur van Athos geen goed gedaan. Oude pelgrimspaden raken overwoekerd. | |||
Sommige kloosters zijn eeuwenoud, het laatste klooster is in de [[zestiende eeuw]] gesticht. Het oudste, nog bestaande klooster is [[Megisti Lavra]] (963). | |||
Mannelijke bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van [[Ouranopolis]] naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes. Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf [[Ierissos]]. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, dat via het | De Berg Athos staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en krijgt ook subsidie van de EU, voor herstel- en restauratiewerkzaamheden. Naast de kloosters zijn er ook kleine gemeenschappen (skites) van monniken. Andere monniken leven op Athos als kluizenaar, soms in grotten of spelonken. De bekendste skite is Agia Anna op de zuidwestkust van Athos. | ||
De Byzantijnse keizer [[Constantijn IX Monomachos]] heeft in 1046 het bestaan van Athos als monnikenstaat erkend en het voorschrift uitgevaardigd dat geen "baardlozen", dus geen vrouwen of jongeren Athos mochten betreden. Athos is ook voor vrouwelijke dieren, zoals koeien, geiten, paarden en lastdieren, verboden gebied, maar toch zijn er wel poezen en kippen aanwezig. Katten zijn namelijk nodig om de kloosters vrij van ongedierte te houden en voor het schilderen van iconen zijn eierdooiers en dus kippen noodzakelijk. | |||
Om op Athos toegelaten te worden dient men in bezit te zijn van een pelgrimsvisum ''(diamonitiria)''. Voorts is het zo dat alleen personen van het mannelijke geslacht Athos mogen betreden. Orthodoxe jongetjes mogen onder begeleiding van hun vader Athos betreden, maar ze mogen er niet overnachten totdat ze achttien jaar oud zijn. | |||
Volgens de overleveringen zou Maria, de moeder van Christus, samen met de apostel Johannes op weg naar Cyprus zijn geweest toen een storm hen naar Athos deed afdrijven. Eenmaal daar aangekomen zou zij volgens de legende hebben gezegd: „Dit is voortaan mijn tuin en geen enkele andere vrouw zal hier ooit een voet zetten.” Ook vinden de monniken het makkelijker om zich geheel op hun devotie te richten zonder de aanwezigheid van vrouwen. | |||
Mannelijke bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van [[Ouranopolis]] naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes, het bestuurlijke centrum van Athos. Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf [[Ierissos]]. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, dat via het Athos Consulaat in Thessaloniki kan worden aangevraagd en als ''diamonitirion'' (Grieks: διαμονητήριον) moet worden afgehaald in het Athosbureau in Ouranopolis. Per dag worden een beperkt aantal niet-orthodoxe bezoekers en ongeveer honderd orthodoxe pelgrims toegelaten. | |||
==Afwijkende tijd en kalender== | ==Afwijkende tijd en kalender== | ||
Athos heeft na de val van het [[Byzantijnse rijk]] in 1453 de daar gebruikte [[juliaanse kalender]] aangehouden. Ook toen de Griekse staat de [[gregoriaanse kalender]] in 1923 begon te gebruiken, bleef men op Athos bij de vertrouwde juliaanse kalender. Hierdoor loopt Athos dertien dagen achter op de [[gregoriaanse kalender]]. Ook wordt de Byzantijnse tijdsindeling aangehouden, wat inhoudt dat zonsopgang als ’middernacht’ wordt gezien.<ref>http://www.hamburg-hram.de/de/tagesbuch/v-der-geschmack-von-brot-mit-quitte/435.html</ref> In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.<ref>http://www.roughguides.com/destinations/europe/greece/the-northern-mainland/halkidhiki/mount-athos-the-monks-republic/mount-athos-time/</ref> | |||
De uren van de dag worden geteld vanaf zonsopgang. Hierdoor ontstaat een tijdsverschil met de Griekse tijd van enkele uren. | |||
zonsopgang als ’middernacht’ wordt gezien.<ref>http://www.hamburg-hram.de/de/tagesbuch/v-der-geschmack-von-brot-mit-quitte/435.html</ref> In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.<ref>http://www.roughguides.com/destinations/europe/greece/the-northern-mainland/halkidhiki/mount-athos-the-monks-republic/mount-athos-time/</ref> | Bij zonsopgang worden de monniken in veel kloosters gewekt door een monnik die met een houten hamer op een 'tantalon'' (houten balk) slaat. | ||
== Bestuur en organisatie == | |||
De Heilge Berg Athos wordt bestuurd door twee bestuurslichamen. De Heilige Gemeenschap (Grieks: Ιερά Κοινότητα, ''Iera Kinótita'') en de Heilige Administratie (Grieks: Ιερά Επιστασία, ''Iera Epistasia''). | |||
==De kloosters en | == Bestuur == | ||
Het bestuursorgaan van Athos heet „de Heilige Gemeenschap” ''(Iera Kinótita)'' van de Berg Athos en heeft zijn zetel in [[Karyes (Athos)|Karyes]]. Het is samengesteld als een lichaam uit de twintig afgevaardigden van de onafhankelijke kloosters van de Berg Athos, die een vaste rangorde hebben waarvan het [[Megisti Lavra]] het eerste klooster is; overeenstemmend met de Griekse grondwet (artikel 105)<ref>[http://www.hri.org/docs/syntagma/artcl120.html#A105 Griekse grondwet] (Engelse vertaling)</ref> en het decreet van de Berg Athos van 16 september 1926. Het is het centrale bestuurslichaam van de Athonitische staat, dat twee keer per week bijeenkomt en in een buitengewone zitting wanneer dit nodig is. Bijeenkomsten worden geleid door de Protos (Grieks: Πρώτος, „Eerste”). De gouverneur, de officiële vertegenwoordiger van de Griekse staat, mag op uitnodiging deelnemen aan de zittingen. De Heilige Gemeenschap heeft jurisdictie over Athonitische zaken over het gehele schiereiland. Ze is verantwoordelijk voor maatregelen van algemene aard en voor de goede werking van het Athonitische bestuur. Ze keurt de interne regelingen en het huishoudelijk reglement van de heilige kloosters goed en vormt tevens een rechterlijke instantie in eerste aanleg en in hoger beroep. | |||
Gedurende haar zittingsperiode, die één jaar duurt, nemen de leden van de Heilige Gemeenschap ook deel aan ceremonies om officiële kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders te verwelkomen in Karyes. Bij besluit van de Heilige Gemeenschap zitten haar leden in vertegenwoordigingen die opgericht zijn om de Athonitische staat te vertegenwoordigen in verschillende aangelegenheden tussen de Berg Athos en de civiele en kerkelijke autoriteiten. | |||
{{clearleft}} | |||
== Heilige Administratie == | |||
De Heilige Administratie (Ierá Epistasia) vormt de uitvoerende autoriteit van de Heilige Gemeenschap van de berg Athos en heeft vier leden. De twintig kloosters zijn onderverdeeld in vijf groepen van vier, door roulatie hebben vertegenwoordigers van elke groep uitgaande van de Heilige Epistasia eens per vijf jaar zitting. De Epistatis (promotor) van het eerste klooster op de ranglijst heet de ''Protepistatis''. Hij is de voorzitter van de Heilige Administratie en fungeert als [[primus inter pares]]. | |||
De Heilige Administratie behandelt en voert de correspondentie van de Heilige Gemeenschap. Het zegel van de Heilige Gemeenschap is verdeeld in vier delen (een voor elke Epistatis). Daarnaast beheert zij het Gemeenschappelijk Fonds in overeenstemming met de bestellingen van de Heilige Gemeenschap en is belast met de schoonmaak, goede orde en de goede werking van de markt in Karyes, ze is belast met de algemene taken van een gemeente en een departementale raad. | |||
==De kloosters== | |||
De soevereine kloosters, in volgorde van de de athoniet-hiërarchie: | |||
<center> | |||
{| class="wikitable" style="text-align:center" | |||
|- | |||
![[Megisti Lavra]] (Groot Lavra) | |||
![[Vatopedi-klooster]] | |||
![[Iviron-klooster]] | |||
![[Helandariou-klooster]] | |||
![[Dionysiou-klooster]] | |||
|- | |||
|Μεγίστη Λαύρα | |||
|Βατοπέδι | |||
|Ιβήρων<br />ივერთა მონასტერი | |||
|Χιλανδαρίου<br />Хиландар | |||
|Διονυσίου | |||
|- | |||
|[[Bestand:Megistis Lavaj.pg.jpg|170px]] | |||
|[[File:Vatopedi 3.jpg|170px]] | |||
|[[File:Iviron monastery.JPG|170px]] | |||
|[[File:Hilandar Klooster.jpg|170px]] | |||
|[[File:07Athos St Dionysius01.jpg|170px]] | |||
|- | |||
![[Koutloumousiou monastery]] | |||
![[Pantokratoros monastery]] | |||
![[Xiropotamou monastery]] | |||
![[Zograf Monastery|Zografou monastery]] | |||
![[Docheiariou monastery]] | |||
|- | |||
|Κουτλουμούσι | |||
|Παντοκράτορος | |||
|Ξηροποτάμου | |||
|Ζωγράφου<br />Зограф | |||
|Δοχειαρίου | |||
|- | |||
|[[File:Koutloumousiou 2.jpg|170px]] | |||
|[[File:Pantokratoros 1.jpg|170px]] | |||
|[[File:Xeropotamou 6.jpg|170px]] | |||
|[[File:Zograf Monastery.jpg|170px]] | |||
|[[File:Athos 1.jpg|170px]] | |||
|- | |||
![[Karakalou monastery]] | |||
![[Filotheou monastery]] | |||
![[Simonopetra monastery|Simonos Petras monastery]] | |||
![[Agiou Pavlou monastery]] | |||
![[Stavronikita monastery]] | |||
|- | |||
|Καρακάλλου | |||
|Φιλοθέου | |||
|Σίμωνος Πέτρα | |||
|Αγίου Παύλου | |||
|Σταυρονικήτα | |||
|- | |||
|[[File:Karakallou.jpg|170px]] | |||
|[[File:Mount Athos- Monastery Filotheou and sea.tif|170px]] | |||
|[[Bestand:Simonopetra klooster.jpg|170px]] | |||
|[[File:Athos Agiou-Pavlou 1998 1.jpg|170px]] | |||
|[[File:Stavronikita Aug2006.jpg|170px]] | |||
|- | |||
![[Xenophontos monastery]] | |||
![[Osiou Grigoriou monastery]] | |||
![[Esphigmenou monastery]] | |||
![[Agiou Panteleimonos monastery]] | |||
![[Konstamonitou monastery]] | |||
|- | |||
|Ξενοφώντος | |||
|Οσίου Γρηγορίου | |||
|Εσφιγμένου | |||
|Αγίου Παντελεήμονος<br />Пантелеймонов | |||
|Κωνσταμονίτου | |||
|- | |||
|[[File:Athos-xenophontos.jpg|170px]] | |||
|[[File:Klooster Athos 1.jpg|170px]] | |||
|[[File:Esphigmenou monastery 2006.jpg|170px]] | |||
|[[File:Athos 7.jpg|170px]] | |||
|[[File:Konstamonitou monastery.jpg|170px]] | |||
|} | |||
</center> | |||
De | ==De skites== | ||
Een σκήτη (''skiti''; meervoud σκήτες: ''skites'') is een leef- en werkgemeenschap van orthodoxe monniken, die bij een bepaald klooster hoort. | |||
In vroegere tijden waren de ''skiti'' verschillend georganiseerd. Er waren [[cenobitium|cenobitische]] ''skiti'' en [[idioritmisch|Idioritmische]] ''skiti''. Tegenwoordig zijn alle ''skites'' cenobitisch. Er zijn twaalf officiële ''skites'', sommige zijn zo groot als een dorp. | |||
<center> | |||
In vroegere tijden waren de ''skiti'' verschillend georganiseerd. Er waren [[ | |||
</center> | |||
<center> | |||
{| class="wikitable" | |||
|- | |||
! Skiti / Σκήτη | |||
! Behoord tot: | |||
! Opmerking | |||
|- | |||
| [[Skiti Agias Annas|Agia Anna]] | |||
Αγίας Άννας | |||
| Megisti Lavra | |||
|- | |||
| Agias Triados or [[Skiti Kafsokalyvíon|Kafsokalyvíon]] | |||
Αγίας Τριάδος ή Καυσοκαλυβίων | |||
| Megisti Lavra | |||
|- | |||
| [[Prodromos (Mount Athos)|Timiou Prodromou]] | |||
Τιμίου Προδρόμου | |||
| Megisti Lavra | |||
| Roemeens | |||
|- | |||
| [[Skiti Agiou Andrea|Agiou Andrea]] | |||
Αγίου Ανδρέα | |||
| Vatopediou | |||
| Ook bekend als Saray (Σαράι) | |||
|- | |||
| [[Skiti Agiou Dimitriou|Agiou Dimitriou]] | |||
Αγίου Δημητρίου | |||
| Vatopediou | |||
|- | |||
| [[Skiti Timiou Prodromou Iviron|Timiou Prodromou Iviron]] | |||
Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων | |||
| Iviron | |||
|- | |||
| [[Skiti Agiou Panteleimonos|Agiou Panteleimonos]] | |||
Αγίου Παντελεήμονος | |||
| Koutloumousiou | |||
|- | |||
| [[Skiti Profiti Ilia|Profiti Ilia]] | |||
Προφήτη Ηλία | |||
| koinobitisch | |||
| Pantokratoros | |||
|- | |||
| Theotokou or [[New Skete (Mount Athos)|Nea Skiti]] | |||
Θεοτόκου ή Νέα Σκήτη | |||
| Agiou Pavlou | |||
|- | |||
| Agiou Dimitriou tou Lakkou or [[Lakkoskiti]] | |||
Αγίου Δημητρίου του Λάκκου ή Λακκοσκήτη | |||
| Agiou Pavlou | |||
|Roemeens | |||
|- | |||
| [[Skiti Evangelismou tis Theotokou|Evangelismou tis Theotokou]] | |||
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου | |||
| Xenophontos | |||
|- | |||
| [[Skiti Bogoroditsa|Bogoroditsa]] | |||
Βογορόδιτσα | |||
Богородица | |||
| Agiou Panteleimonos | |||
| Russisch | |||
|} | |||
</center> | |||
==De berg Athos== | |||
De berg 'Athos heeft een hoogte van 2033 meter Volgens de [[Griekse mythologie]] is de berg ontstaan door een gevecht tussen [[Athos (gigant)|Athos]] en [[Poseidon (god)|Poseidon]]. | |||
===Plan voor reuzensculptuur=== | |||
[[Vitruvius (architect)|Vitruvius]] vermeldt een bijzonder voorstel van [[Dinocrates]] aan [[Alexander de Grote]].<ref>''[[De architectura]]'', inleiding tot boek II</ref> De uit [[Rodos (eiland)|Rhodos]] afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden. | [[Vitruvius (architect)|Vitruvius]] vermeldt een bijzonder voorstel van [[Dinocrates]] aan [[Alexander de Grote]].<ref>''[[De architectura]]'', inleiding tot boek II</ref> De uit [[Rodos (eiland)|Rhodos]] afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden. | ||
== Externe links == | == Externe links == | ||
* [http://www.mountathos.gr/active.aspx?mode=en Website over de Heilige Berg Athos] | * [http://www.mountathos.gr/active.aspx?mode=en Website over de Heilige Berg Athos] | ||
* [http://www.inathos.gr/athos/en/ Kloosters op de Athos] | * [http://www.inathos.gr/athos/en/ Kloosters op de Athos] | ||
{{Commonscat|Mount Athos}} | {{Commonscat|Mount Athos}} | ||
{{wikivoyage|Athos}} | |||
==Verwijzingen== | ==Verwijzingen== | ||
* August Thiry, ''Ketters op de Heilige Berg'', literaire Athosgids in het reisboek ''Grieks Vuur'', Leuven, Davidsfonds, 2001. | * August Thiry, ''Ketters op de Heilige Berg'', literaire Athosgids in het reisboek ''Grieks Vuur'', Leuven, Davidsfonds, 2001. | ||
Versie van 10 dec 2015 23:30
| Schiereiland | |||
| |||
| Kaart Locatie Athos
| |||
| Land |  Griekenland
| ||
| Provincie | Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg | ||
| Oppervlakte | 335.63 km² | ||
| Inwoners | 1.811 | ||
| Hoofdplaats | Karyes | ||
| Lengte | 8 km | ||
| Hoogste punt | Mount Athos (2.033 m) | ||
| Athos in 3D | |||
| Athos in 3D | |||
| Dit artikel past in de serie over de Orthodoxie | |
|
Ook bekend als | |
| |
|
De belangrijkste concilies Theologie | |
|
Patriarchaten | |
|
Autocefale Kerken | |
|
Tradities | |
|
Liturgie | |
|
Personen | |
|
Kerkinterieur | |
|
Liturgische gewaden | |
Berg Athos (Grieks Όρος Άθως, Οros Αthos) is de naam van een gebied en gelijknamige berg in het noordoosten van Griekenland waarop een monnikenrepubliek is gevestigd. Het gebied Athos bevindt zich op het derde en meest oostelijke schiereiland van Chalcidice in de Griekse landstreek Macedonië en is een UNESCO-werelderfgoed.[1]
Athos heeft een oppervlakte van 335,637 km²,[2] is 45 km lang en 8 km breed. Op het zuidelijkste punt van het schiereiland bevindt zich de 2033 meter hoge berg Athos.
Als Autonome Monastieke Staat van de Heilige Berg (Grieks: Αυτόνομη Μοναστική Πολιτεία Αγἰου Όρους, Aftonomi Monastiki Politia Agíou Orous), heeft Athos een speciale status binnen Griekenland, en valt buiten het BTW-gebied van de Europese Unie. Ook wordt er geen belasting geheven. Athos valt onder het Oecumenisch patriarchaat van Constantinopel (Istanboel).
Geografie
Athos ligt niet ver ten zuidoosten van Thessaloniki en ten zuidwesten van Kavála en het eiland Thasos. De hoofdstad en het bestuurlijke centrum van het schiereiland Athos is Karyes. Dit ligt in het midden ervan, en is in de 9e eeuw n. Chr. gesticht.
Kloosters
Op Athos wonen voornamelijk monniken, die hun leven volledig proberen te wijden aan God. De berg der stilte is voor hen de ideale plaats voor het leven in eenzaamheid en ascese. Verder wonen of verblijven er bouwvakkers, landarbeiders, politieagenten en onderzoekers.
Op Athos bevinden zich twintig kloosters van de Orthodoxe Kerk. Ieder klooster heeft zijn eigen territorium. Er zijn niet alleen Grieks-orthodoxe kloosters, er is ook een Russisch-Orthodox klooster, een Bulgaars-orthodox en een Servisch-orthodox klooster (Hilandar). Ook zijn er skitis, dependances van kloosters, waar monniken wonen. Woonden er vroeger soms tienduizenden monniken op en rond de berg, in 2011 nog 1830. De kloosters waren vroeger alleen per schip of over smalle paden te bereiken, de laatste jaren zijn er (zand-)wegen aangelegd waarop gemotoriseerd verkeer rijdt. Dat heeft de natuur van Athos geen goed gedaan. Oude pelgrimspaden raken overwoekerd.
Sommige kloosters zijn eeuwenoud, het laatste klooster is in de zestiende eeuw gesticht. Het oudste, nog bestaande klooster is Megisti Lavra (963).
De Berg Athos staat op de werelderfgoedlijst van UNESCO en krijgt ook subsidie van de EU, voor herstel- en restauratiewerkzaamheden. Naast de kloosters zijn er ook kleine gemeenschappen (skites) van monniken. Andere monniken leven op Athos als kluizenaar, soms in grotten of spelonken. De bekendste skite is Agia Anna op de zuidwestkust van Athos.
De Byzantijnse keizer Constantijn IX Monomachos heeft in 1046 het bestaan van Athos als monnikenstaat erkend en het voorschrift uitgevaardigd dat geen "baardlozen", dus geen vrouwen of jongeren Athos mochten betreden. Athos is ook voor vrouwelijke dieren, zoals koeien, geiten, paarden en lastdieren, verboden gebied, maar toch zijn er wel poezen en kippen aanwezig. Katten zijn namelijk nodig om de kloosters vrij van ongedierte te houden en voor het schilderen van iconen zijn eierdooiers en dus kippen noodzakelijk.
Om op Athos toegelaten te worden dient men in bezit te zijn van een pelgrimsvisum (diamonitiria). Voorts is het zo dat alleen personen van het mannelijke geslacht Athos mogen betreden. Orthodoxe jongetjes mogen onder begeleiding van hun vader Athos betreden, maar ze mogen er niet overnachten totdat ze achttien jaar oud zijn.
Volgens de overleveringen zou Maria, de moeder van Christus, samen met de apostel Johannes op weg naar Cyprus zijn geweest toen een storm hen naar Athos deed afdrijven. Eenmaal daar aangekomen zou zij volgens de legende hebben gezegd: „Dit is voortaan mijn tuin en geen enkele andere vrouw zal hier ooit een voet zetten.” Ook vinden de monniken het makkelijker om zich geheel op hun devotie te richten zonder de aanwezigheid van vrouwen.
Mannelijke bezoekers kunnen het schiereiland alleen per schip bereiken. Aan de westkant gaat een kleine veerboot van Ouranopolis naar de haven van Dafni. De veerboot legt onderweg aan bij verschillende kloosters. Vanaf Dafni vertrekken bussen naar Karyes, het bestuurlijke centrum van Athos. Aan de oostkant vertrekt men met de veerboot vanaf Ierissos. Alle bezoekers moeten beschikken over een speciaal vierdaags visum, dat via het Athos Consulaat in Thessaloniki kan worden aangevraagd en als diamonitirion (Grieks: διαμονητήριον) moet worden afgehaald in het Athosbureau in Ouranopolis. Per dag worden een beperkt aantal niet-orthodoxe bezoekers en ongeveer honderd orthodoxe pelgrims toegelaten.
Afwijkende tijd en kalender
Athos heeft na de val van het Byzantijnse rijk in 1453 de daar gebruikte juliaanse kalender aangehouden. Ook toen de Griekse staat de gregoriaanse kalender in 1923 begon te gebruiken, bleef men op Athos bij de vertrouwde juliaanse kalender. Hierdoor loopt Athos dertien dagen achter op de gregoriaanse kalender. Ook wordt de Byzantijnse tijdsindeling aangehouden, wat inhoudt dat zonsopgang als ’middernacht’ wordt gezien.[3] In het noordoosten van het schiereiland staan de wijzers van de klok op twaalf uur bij zonsopgang. Aan de andere kant van Athos staat de klok op twaalf uur bij zonsondergang.[4] De uren van de dag worden geteld vanaf zonsopgang. Hierdoor ontstaat een tijdsverschil met de Griekse tijd van enkele uren. Bij zonsopgang worden de monniken in veel kloosters gewekt door een monnik die met een houten hamer op een 'tantalon (houten balk) slaat.
Bestuur en organisatie
De Heilge Berg Athos wordt bestuurd door twee bestuurslichamen. De Heilige Gemeenschap (Grieks: Ιερά Κοινότητα, Iera Kinótita) en de Heilige Administratie (Grieks: Ιερά Επιστασία, Iera Epistasia).
Bestuur
Het bestuursorgaan van Athos heet „de Heilige Gemeenschap” (Iera Kinótita) van de Berg Athos en heeft zijn zetel in Karyes. Het is samengesteld als een lichaam uit de twintig afgevaardigden van de onafhankelijke kloosters van de Berg Athos, die een vaste rangorde hebben waarvan het Megisti Lavra het eerste klooster is; overeenstemmend met de Griekse grondwet (artikel 105)[5] en het decreet van de Berg Athos van 16 september 1926. Het is het centrale bestuurslichaam van de Athonitische staat, dat twee keer per week bijeenkomt en in een buitengewone zitting wanneer dit nodig is. Bijeenkomsten worden geleid door de Protos (Grieks: Πρώτος, „Eerste”). De gouverneur, de officiële vertegenwoordiger van de Griekse staat, mag op uitnodiging deelnemen aan de zittingen. De Heilige Gemeenschap heeft jurisdictie over Athonitische zaken over het gehele schiereiland. Ze is verantwoordelijk voor maatregelen van algemene aard en voor de goede werking van het Athonitische bestuur. Ze keurt de interne regelingen en het huishoudelijk reglement van de heilige kloosters goed en vormt tevens een rechterlijke instantie in eerste aanleg en in hoger beroep. Gedurende haar zittingsperiode, die één jaar duurt, nemen de leden van de Heilige Gemeenschap ook deel aan ceremonies om officiële kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders te verwelkomen in Karyes. Bij besluit van de Heilige Gemeenschap zitten haar leden in vertegenwoordigingen die opgericht zijn om de Athonitische staat te vertegenwoordigen in verschillende aangelegenheden tussen de Berg Athos en de civiele en kerkelijke autoriteiten.
Heilige Administratie
De Heilige Administratie (Ierá Epistasia) vormt de uitvoerende autoriteit van de Heilige Gemeenschap van de berg Athos en heeft vier leden. De twintig kloosters zijn onderverdeeld in vijf groepen van vier, door roulatie hebben vertegenwoordigers van elke groep uitgaande van de Heilige Epistasia eens per vijf jaar zitting. De Epistatis (promotor) van het eerste klooster op de ranglijst heet de Protepistatis. Hij is de voorzitter van de Heilige Administratie en fungeert als primus inter pares. De Heilige Administratie behandelt en voert de correspondentie van de Heilige Gemeenschap. Het zegel van de Heilige Gemeenschap is verdeeld in vier delen (een voor elke Epistatis). Daarnaast beheert zij het Gemeenschappelijk Fonds in overeenstemming met de bestellingen van de Heilige Gemeenschap en is belast met de schoonmaak, goede orde en de goede werking van de markt in Karyes, ze is belast met de algemene taken van een gemeente en een departementale raad.
De kloosters
De soevereine kloosters, in volgorde van de de athoniet-hiërarchie:
De skites
Een σκήτη (skiti; meervoud σκήτες: skites) is een leef- en werkgemeenschap van orthodoxe monniken, die bij een bepaald klooster hoort.
In vroegere tijden waren de skiti verschillend georganiseerd. Er waren cenobitische skiti en Idioritmische skiti. Tegenwoordig zijn alle skites cenobitisch. Er zijn twaalf officiële skites, sommige zijn zo groot als een dorp.
| Skiti / Σκήτη | Behoord tot: | Opmerking |
|---|---|---|
| Agia Anna
Αγίας Άννας |
Megisti Lavra | |
| Agias Triados or Kafsokalyvíon
Αγίας Τριάδος ή Καυσοκαλυβίων |
Megisti Lavra | |
| Timiou Prodromou
Τιμίου Προδρόμου |
Megisti Lavra | Roemeens |
| Agiou Andrea
Αγίου Ανδρέα |
Vatopediou | Ook bekend als Saray (Σαράι) |
| Agiou Dimitriou
Αγίου Δημητρίου |
Vatopediou | |
| Timiou Prodromou Iviron
Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων |
Iviron | |
| Agiou Panteleimonos
Αγίου Παντελεήμονος |
Koutloumousiou | |
| Profiti Ilia
Προφήτη Ηλία |
koinobitisch | Pantokratoros |
| Theotokou or Nea Skiti
Θεοτόκου ή Νέα Σκήτη |
Agiou Pavlou | |
| Agiou Dimitriou tou Lakkou or Lakkoskiti
Αγίου Δημητρίου του Λάκκου ή Λακκοσκήτη |
Agiou Pavlou | Roemeens |
| Evangelismou tis Theotokou
Ευαγγελισμού της Θεοτόκου |
Xenophontos | |
| Bogoroditsa
Βογορόδιτσα Богородица |
Agiou Panteleimonos | Russisch |
De berg Athos
De berg 'Athos heeft een hoogte van 2033 meter Volgens de Griekse mythologie is de berg ontstaan door een gevecht tussen Athos en Poseidon.
Plan voor reuzensculptuur
Vitruvius vermeldt een bijzonder voorstel van Dinocrates aan Alexander de Grote.[6] De uit Rhodos afkomstige architect wilde de ganse berg omvormen tot de beeltenis van een man (Alexander), met in zijn linkerhand een uitgestrekte stad en in zijn rechterhand een grote schaal waarin alle bergstromen zich zouden verzamelen om vandaar in de zee te storten. Nog volgens Vitruvius was Alexander ingenomen met het plan maar zag hij ervan af omdat hij de grond niet vruchtbaar genoeg achtte om een stad te onderhouden.
Externe links
Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Mount Athos op Wikimedia Commons.
Athos op Wikivoyage
Verwijzingen
- August Thiry, Ketters op de Heilige Berg, literaire Athosgids in het reisboek Grieks Vuur, Leuven, Davidsfonds, 2001.
- Koert ter Veen, Athos; monnikeneiland, Soesterberg, Aspekt, 2001
Bronnen, noten en/of referenties
|
