René Leon Antoine Daem

René Leon Antoine Daem
Priester van de Rooms-Katholieke Kerk
Geboren	17 augustus 1912
Plaats	Wetteren
Overleden	5 oktober 1994
Plaats	Waerana Flores, Indonesië

René Leon Antoine Daem was een Vlaams (Belgische) priester. Aanvankelijk werd gedacht dat zijn priesterroeping de voorbode was voor zijn idee om missiewerk op zich te nemen. Noch zijn ouders, noch hijzelf hebben dat ooit bevestigd. Lag het in de lijn van een voorbestemming om parochiepriester te worden in Vlaanderen zoals duizenden hem zijn voorafgegaan? Niemand weet het! Door zijn sterke persoonlijkheid en zijn ingrijpende betrokkenheid bij het lijden van zijn medesoldaten bij een scheepsramp in Nederland en de gruwel van de bombardementen op zijn parochie tijdens de 2de Wereldoorlog, voelde hij zich immens betrokken. Het blijft echter een feit dat zijn keuze voor missiewerk aan de andere kant van de wereld zijn oorsprong blijkt te hebben gevonden naar aanleiding van een bittere controverse tijdens de Bevrijding en de daaropvolgende sanctie hem opgelegd door de toenmalige bisschop van Gent. Velen hebben zich de vraag gesteld waarom een Vlaams priester de voorkeur gaf zich te verbinden met een Nederlands Missiewerk. Was René Daem een priester, dan was hij op de eerste plaats mens met respect voor de cultuur van Flores en voelde hij zich sterk betrokken met de noden van de plaatselijke bevolking die hem op de handen droeg.

Hij werd geboren te Wetteren, Oost-Vlaanderen, op 17 augustus 1912. Hij werd gedoopt te Wetteren in de Sint-Gertrudisparochiekerk op 20 augustus 1912. Overleden op 5 oktober 1994 te Waerana Flores Indonesië in de leeftijd van 82 jaar oud. Begraven op 7 oktober te Waerana Flores Indonesië. Priester, leraar, brancardier, Diocesaan priester in het Gentse Bisdom en Onderpastoor op diverse plaatsen. Missionaris.

Jeugdjaren

Zijn vader, Hector was facteur en woonde met zijn gezin in de Benedenstraat te Wetteren, thans de Libbrechtstraat dicht bij "De Fonteine" en "De Kruis-Lieve-Here" René bracht zijn kinderjaren door in de parochie en ging naar de lagere school in het Sint-Franciscuscollege te Wetteren. Speelde zoals andere kinderen op "Den Aard" rond de vrijheidsboom op de Markt en in 't Dreefken van de Zandstraat. Zijn moeder was Adèle Lips.

Studies

In 1924 begon René z'n Latijnse studies in het College te Wetteren en twee jaar later te Dendermonde en na het beëindigen van de Retorica in 1930 maakte hij bekend dat hij priester wou worden. Na twee jaar seminarie te Gent volgde hij vier jaar Groot Seminarie. Tijdens zijn vrije uurtjes deed hij bureelwerk bij Arsène Goedertier en was dus als tijdgenoot goed op de hoogte over het "Mysterie" van de roof van enkele panelen van het veelluik "Lam Gods" te Gent. René was aktief in diverse Vlaams-Nationale activiteiten. Werd tot priester gewijd te Gent in 1936. Het jaar van zijn priesterwijding was voor René zeer ingrijpend gezien in dat jaar het stoffelijk overschot van Pater Damiaan met het Belgisch schoolschip "Mercator" overgebracht werd van Molocaï naar Antwerpen. Uiteraard heeft dit René sterk geïnspireerd tot zijn latere beslissing inzake missioneriswerk. Toch zouden er nog andere redenen plaatsgrijpen die hem zijn beslissing deden intensiveren! Van 1936 tot 1941 was hij leraar Latijn-Grieks te Geraardsbergen aan het Sint-Catharinacollege en vanaf het jaar 1937 was hij Hulp-Onderpastoor te Sint-Martens-Lierde.

De Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was René aangesteld als brancardier. De dag voor de Belgische capitulatie werd hij met vele andere Belgische militairen door de Duitse bezetter gevangen genomen en op transport gezet naar Duitsland. De inscheping gebeurde in het Nederlandse Walsoorden, in drie schepen. René bevond zich op het binnenschip "Rhenus 127" dat op 30-5-1940 ter hoogte van Willemstad, Moerdijk in Holland op een magnetische zeemijn voer en waardoor het overvolle schip in twee brak. Tweehonderd Belgische soldaten verdronken. René stond in als priester en als brancardier voor de berging van 159 teruggevonden stoffelijke resten van de verdronken soldaten en hielp mee aan de verpleging van 100 gewonde soldaten. Later beschreef René deze gruwelijke gebeurtenis in een boek dat rond 1920 werd uitgegeven naar aanleiding van de oprichting van een Memoriaal. Samen met zijn ouders stond hij in voor de opvang van de bedroefde ouders en verstrekte hen de nodige informatie. In juni 1941 werd hij benoemd tot Onderpastoor te Ledeberg op de Sint-Lievinusparochie, waar hij zou blijven tot maart 1951. Op 10 april 1944 werd het vormingsstation van Merelbeke, de omgeving en Ledeberg zwaar getroffen door vele Amerikaanse bommenwerpers. Opnieuw was René als priester en hulpverlener in de weer om samen met vele anderen de honderden stervenden bij te staan, er voor zorgend dat de berging van lijken respectvol verliep. Niet alleen bijstand onder vorm van de Laatste Sacramenten maar ook troost aan de zwaarbeproefde families.

Na-oorlogse periode

In zijn studententijd had René Daem zich aangesloten bij het AKVS - Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond en bleef tot zijn dood trouw aan die ideologie. René geloofde in het streven naar Vlaamse ontvoogding en zelfbestuur. Kort na de bevrijding colporteerde een man op het marktplein van Ledeberg met een krantje "De Werker" met als hoofdtitel; "De gehele waarheid rond Paster Daem" René kende de man en kocht een krantje. Wij namen contact met het Gentse AMSAB die ons konden bevestigen dat er destijds een Socialistisch krantje met de naam "De Werker" werd uitgegeven maar het desbetreffende nummer kon niet worden teruggevonden. Wij vonden meerdere getuigen die verklaarden dat hij bij de Bevrijding door leden van de Weerstand hardhandig uit zijn parochiekerk werd gehaald. Weldra bleek dat hem geen daden van collaboratie met de bezetter kon worden aangewreven. Dit als gevolg dat zijn aanhouding zeer kortstondig moet zijn geweest. Door het Gentse Bisdom werd hem aangeraden het land te verlaten. René gleed af naar een toestand die dubbelzinnig "les Petites Vicaires" werd genoemd. Scheldnaam die hij overigens als een eer beschouwde. Reeds ten tijde van de ramp "Rhenus" had René plannen en contacten gelegd met de hoofdalmoezenier van het Nederlands leger om zich als missionaris te verbinden met het Nederlands Missiewerk "Societas Verbi Divini" In 1953, het jaar dat René Onderpastoor was te Gent op de Sint-Paulusparochie had hij contacten met de Indonesische Bisschop van Bekkum die hem vroeg om naar Ruting in Flores Indonesië te komen voor missiewerk. René werd ook ontvangen bij Soekarno. Naar verluidt kreeg hij toelating van de Gentse Bisschop Calewaert om vaste plannen te maken.

Flores Indonesië

René verliet allen die hij lief had in Vlaanderen en koos voor één der meest primitieve bevolkingsgroep in Waerana Flores Indonesië, waar aanvankelijk alleen de gezondheidszorg prioritair was. De geestelijke bijstand kwam later, gevolgd door de landbouwontwikkeling. Als "Petit Vicaire" in Vlaanderen groeide René Daem uit tot een pionier met 40 jaren diensttijd als veelzijdig Parochiepriester in een ver land waarvan hij tijdens zijn "levensavond" liet optekenen: "Het heeft geen zin meer terug te keren naar Vlaanderen. Ik hou van deze mensen hier in Flores en wil tussen hen begraven worden!" Aan die ultieme wens werd voldaan op 7 october 1994.

Bronnen

• Stichting "Karunia" Ben van der Schueren. AMSAB-Gent. Mw. Jeanette van Oostrum. KADOC-Leuven. Mw. M.J. Colson-Flores.
• De heer Johan Goedefroot, pastoor Ledeberg, Liber Memorialis.

  Intertaalkoppelingen via Wikidata (via reasonator)