Mohamed Bouazizi

Mohammed Bouazizi
Afbeelding gewenst
Algemene informatie
Volledige naam	Tarek el-Tayyib Mohammed Ben Bouazizi >محمد البوعزيزي
Geboren	29 maart 1984, Sidi Bouzid, Tunesië
Overleden	4 januari 2011, Ben Arous, Tunesië
Beroep	straathandelaar

Tarek el-Tayyib Mohamed Ben Bouazizi (Sidi Bouzid, 29 maart 1984 – Ben Arous, 4 januari 2011), bekend als Mohamed Bouazizi, was een Tunesische straathandelaar die zichzelf op op 17 december 2010 in brand stak uit protest tegen de inbeslagneming van zijn handelswaren en de vernederingen door een politieagente. De demonstraties en protestacties die na zijn dood volgden, leidden tot de Tunesische Revolutie en de Arabische Lente.

Jeugd

Mohamed Bouazizi, lokaal bekend als Basboosa, was de zoon van een bouwvakker. Zijn vader overleed aan een hartaanval toen hij drie was. Zijn moeder hertrouwde met zijn oom. Mohamed ging naar school in Sidi Salah een kleine stad 19 kilometer van Sidi Bouzid. Toen de gezondheid van zijn oom verslechterde, en hij niet meer in staat was regelmatig te werken werd onmogelijk om Mohameds school nog langer te betalen, waardoor hij de middelbare school niet afmaakte. Vanaf zijn tiende had Mohamed verschillende al baantjes. In late tienerjaren koos hij ervoor om helemaal met school te stoppen en te gaan werken.

Mohamed leefde in een bescheiden woning, 20 minuten van het centrum van Sidi Bouzid. Corruptie tierde er welig. De werkloosheid lag rond de 30%. Volgens zijn moeder meldde Mohamed zich aan bij het leger, maar hij werd niet toegelaten. Ook andere sollicitaties liepen op niks uit. Hij zorgde financieel voor zijn oom, moeder en jongere zusjes, waarvan er één op de universiteit zat. Als straatverkoper verdiende hij 140 dollar per maand. Hiervan spaarde hij wat om een vrachtwagen te kopen voor zijn werk. Volgens een goede vriend was Mohamed een bekende en populaire man, die gratis fruit en groenten gaf aan arme families.

Beslagname

Volgens vrienden en bekenden waren Mohameds wagen en kar al vaker door de lokale politie in beslag genomen. Regelmatig eisten de agenten smeergeld. Maar aangezien er geen beter werk te vinden was, ging hij door als straatverkoper. Op 16 december 2010 kocht Mohamed om 10 uur ’s ochtends voor 200 dollar aan goederen om deze door te verkopen. Op 17 december begon hij om 8 uur ’s ochtends de waren aan te bieden, maar om half 11 viel de politie hem daarbij lastig. Zij namen zijn fruit in beslag. Volgens de politie was dit omdat Mohamed geen vergunning had voor dit werk. Volgens verschillende bronnen is het illegaal om zonder vergunning te verkopen, maar volgens andere bronnen, waaronder het hoofd van de dienst voor werkloosheid en onafhankelijk werk van het departement waar de stad Sidi Bouzid toebehoort, is een vergunning hiervoor niet nodig.

Toen de agenten zijn weegschaal wegnamen, verzette Bouazizi zich. Volgens sommige getuigen werd hij in het gezicht geslagen zijn door een 45-jarige agente. Door een vrouwelijke agente geslagen te worden, werd als een grotere vernedering beschouwd dan wanneer een mannelijke agent hem zou hebben geslagen. Er naar hem gespuugd, en zijn kar werd omgegooid. Volgens de familie werd ook een opmerking over zijn overleden vader gemaakt. Een broer van de desbetreffende agente, Faida Hamdi, getuigt dat zijn zus Mohamed niet heeft geslagen; een getuige meldt dat hij Faida Mohamed niet zag slaan, maar dat haar collega’s wel sloegen.

Zelfverbranding

Vernederd en woedend rende Mohamed naar het kantoorgebouw van de gouverneur om een klacht in te dienen en zijn weegschaal terug te vragen. De eis werd niet ingewilligd, ook niet toen Mohamed ermee dreigde zichzelf in brand te steken. Vervolgens ging hij naar een benzinestation, en schreeuwde voor het gebouw in het midden van de straat „Hoe moet ik dan overleven?” Hij overgoot zichzelf met brandstof en stak zichzelf om half 12 in de voormiddag lokale tijd in brand. Hij werd naar het ziekenhuis overgebracht om behandeld te worden op de afdeling intensive care, maar overleed minder dan drie weken later.

Volgens Mohamed Bouazizi’s broer Salem en zus Leila ging het niet om een zelfmoord. Volgens Leila overgoot hij zich met benzine, en sprong woedend heen en weer, waarbij blijkbaar een vonk uit zijn aansteker de brand veroorzaakte.(de) Der Spiegel Online, 23 januari 2011, Was vor Mohammeds Martyrium geschah</ref>

Bouazizi’s daad zorgde voor felle reacties in en ver buiten Tunesië. Velen zien in zijn wanhoopsdaad de vonk die leidde tot het omverwerpen van het regime van president Zine el-Abidine Ben Ali en tot protestacties die spoedig daarop ook navolging vonden in andere Arabische landen.

In Sidi Bouzid, Bouazizi's woonplaats, braken protestacties uit. De demonstraties kregen weinig aandacht in de door de staat gecontroleerde media, maar verspreidden zich over het land. In januari 2011 braken ook in buurland Algerije onlusten uit onder de bevolking wegens de stijgende voedselprijzen en grote werkloosheid. gevolgd door protesten in Egypte.

De demonstraties escaleerden tot de Jasmijnrevolutie en protesten in de Arabische wereld, die ook leidden tot de val van het Egyptische regime.

In 2011 werd Bouazizi door het Europees Parlement postuum de Sacharovprijs toegekend, samen met vier anderen die een grote rol speelden in de Arabische Lente.

Weblinks

• Begrafenis Mohammed Bouazizi, NOS Nieuws, 6 januari 2011
• (en) A young man’s desperation challenges Tunisia’s repression, Foreign Policy, 3 januari 2011
• (en) Yasmine Ryan, The tragic life of a street vendor, Al Jazeera, 20 januari 2011.

  (en) Mohamed Bouazizi, in: Encyclopædia Britannica, 2024. (vertaal via: )

  Zie ook de categorie met mediabestanden in verband met Mohamed Bouazizi op Wikimedia Commons.

Voorganger: Guillermo Fariñas

Sacharovprijs 2011

Opvolger: