Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Antwerpse vlieten: verschil tussen versies
(https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Antwerpse_vlieten&oldid=45879048) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
De '''Antwerpse vlieten''' zijn gedempte havenkanalen die extra aanlegplaatsen voorzagen voor de grootste handelsschepen van hun tijd. Ze bevonden zich langs de toenmalige Scheldekaai en ook ten noorden van de stad. Vooral in het midden van de 16e eeuw waren ze een belangrijk deel van de Antwerpse haven- en handelseconomie. | De '''Antwerpse vlieten''' zijn gedempte havenkanalen die extra aanlegplaatsen voorzagen voor de grootste handelsschepen van hun tijd. Ze bevonden zich langs de toenmalige Scheldekaai en ook ten noorden van de stad. Vooral in het midden van de 16e eeuw waren ze een belangrijk deel van de Antwerpse haven- en handelseconomie. | ||
== De Sint-Jansvliet == | == De Sint-Jansvliet == | ||
| Regel 5: | Regel 5: | ||
== De Sint-Pietersvliet == | == De Sint-Pietersvliet == | ||
Deze meer noordelijker gelegen vliet werd ook gegraven als sluitstuk van een stadsafbakening op de Schelde. Men trof hier vooral scheepsbouwers aan. Vandaag is deze vliet ook gedempt en is het de huidige terminus van [[Tramlijn_7_(Antwerpen)|tramlijn 7]].<ref>[http://janlampo.com/2011/11/26/kroniek-van-het-schipperskwartier/ Jan Lampo, Blog over literatuur, geschiedenis en Antwerpen: Geschiedenis – Kroniek van het Schipperskwartier]</ref> | Deze meer noordelijker gelegen vliet werd ook gegraven als sluitstuk van een stadsafbakening op de Schelde. Men trof hier vooral scheepsbouwers aan. Vandaag is deze vliet ook gedempt en is het de huidige terminus van [[Tramlijn_7_(Antwerpen)|tramlijn 7]].<ref>[http://janlampo.com/2011/11/26/kroniek-van-het-schipperskwartier/ Jan Lampo, Blog over literatuur, geschiedenis en Antwerpen: Geschiedenis – Kroniek van het Schipperskwartier]</ref>0 | ||
== De | == De drie noordelijke vlieten == | ||
[[Bestand:Atlas_de_Wit_1698-pl071-Antwerpen-KB_PPN_145205088.jpg|miniatuur|Duidelijk zichtbaar: | [[Bestand:Atlas_de_Wit_1698-pl071-Antwerpen-KB_PPN_145205088.jpg|miniatuur|Duidelijk zichtbaar: drie parallelle vlieten ten noorden van Antwerpen op het stadsplan van [[Frederik_de_Wit|De Wit]] uit 1698]] | ||
Deze | Deze drie vlieten zijn beter bekend onder de namen; '''eerste''', '''tweede''', en '''derde''' vliet respectievelijk '''Brouwersvliet''', '''Middelvliet''' (ook Graanvliet, Korenvliet of Oostersevliet) en '''Timmervliet'''. De eerste vliet werd gegraven het dichtst bij de stad en de derde het verst van de stad. De drie vlieten waren zo gegraven dat men de oppervlakte zo functioneel mogelijk kon gebruiken en waren de eerste dokken van de Antwerpse haven afgesloten van de Schelde met een sluisdeur.<ref>[https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/geheel/22213 De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed Antwerpen - stadsuitbreiding tot aan de 16de-eeuwse Spaanse Vesten (ID:22213)]</ref> | ||
==== Vandaag ==== | ==== Vandaag ==== | ||
De Brouwersvliet is vandaag een drukke [[boulevard (wegtype)|boulevard]] in het noorden van Antwerpen die samen met de Oude Leeuwenrui en de Ankerrui de Scheldekaai verbindt met de Leien. Deze straat is de enige herinnering die overblijft van de vlieten die ooit het centrum van de wereld waren op vlak van handel. Bij het uitgraven van het [[Willemdok]] en [[Bonapartedok]] werden de beddingen van | De Brouwersvliet is vandaag een drukke [[boulevard (wegtype)|boulevard]] in het noorden van Antwerpen die samen met de Oude Leeuwenrui en de Ankerrui de Scheldekaai verbindt met de Leien. Deze straat is de enige herinnering die overblijft van de vlieten die ooit het centrum van de wereld waren op vlak van handel. Bij het uitgraven van het [[Willemdok]] en [[Bonapartedok]] werden de beddingen van twee van de drie vlieten gebruikt als basis. In 1933 werd de Waaslandtunnel geopend die op rechteroever ondergronds het traject volgt van de Brouwersvliet. | ||
==== Geschiedenis ==== | ==== Geschiedenis ==== | ||
In de 16e eeuw, voor de Spaanse inval, groeide en bloeide [[Antwerpen_(stad)|Antwerpen]]. Door een groot tekort aan laad- en losplaatsen voor grote schepen werden er drie vlieten aangelegd. Deze vlieten maakten deel uit van de noordelijke stadsuitbreiding met de naam ''nieuwstad'' die uitgevoerd werd door de ondernemer [[Gilbert van Schoonbeke]]. | In de 16e eeuw, voor de Spaanse inval, groeide en bloeide [[Antwerpen_(stad)|Antwerpen]]. Door een groot tekort aan laad- en losplaatsen voor grote schepen werden er drie vlieten aangelegd. Deze vlieten maakten deel uit van de noordelijke stadsuitbreiding met de naam ''nieuwstad'' die uitgevoerd werd door de ondernemer [[Gilbert van Schoonbeke]]. | ||
[[Bestand:%22Brouwershuis%22_of_%22Waterhuis%22_2012-09-25_07-43-27.jpg|miniatuur|Het Waterhuis uit de 16e eeuw]] | [[Bestand:%22Brouwershuis%22_of_%22Waterhuis%22_2012-09-25_07-43-27.jpg|miniatuur|Het Waterhuis uit de 16e eeuw]] | ||
Deze stadsuitbreiding was nodig om vooral nieuw industrie- en havengebied te creëren. Tussen de ''eerste vliet'' en ''tweede vliet'' werden meer dan | Deze stadsuitbreiding was nodig om vooral nieuw industrie- en havengebied te creëren. Tussen de ''eerste vliet'' en ''tweede vliet'' werden meer dan tien nieuwe brouwerijen opgetrokken. | ||
De huidige Brouwersvliet werd al rond 1400 gegraven als gracht. Later werd deze gracht verder uitgegraven en was toen bevaarbaar voor schepen tot 80 ton. Nog later werd de ''eerste vliet'' officieel omgedoopt tot '''Brouwersvliet'''.<ref>[http://www.scriptiebank.be/sites/default/files/69dd4e8b0afd4c089d2f650e9075e8f4.pdf Faculteit letteren en wijsbegeerte, departement Geschiedenis: De Koninck van Antwerpen, Van ambacht tot industrie (1950-’59)]</ref> | De huidige Brouwersvliet werd al rond 1400 gegraven als gracht. Later werd deze gracht verder uitgegraven en was toen bevaarbaar voor schepen tot 80 ton. Nog later werd de ''eerste vliet'' officieel omgedoopt tot '''Brouwersvliet'''.<ref>[http://www.scriptiebank.be/sites/default/files/69dd4e8b0afd4c089d2f650e9075e8f4.pdf Faculteit letteren en wijsbegeerte, departement Geschiedenis: De Koninck van Antwerpen, Van ambacht tot industrie (1950-’59)]</ref> | ||
Zoet water werd er in de 16e eeuw aangevoerd via schuiten uit de rivier Rupel omdat het [[Waterhuis (Antwerpen)|Waterhuis]] nog niet voltooid was. Het Waterhuis (later ook wel [[Brouwershuis (Antwerpen)|Brouwershuis]] genoemd) staat op de eerste vliet. Dit bouwwerk was het slotstuk voor watervoorziening van de stadsuitbreiding. Vanaf de [[Herentalse Vaart]] werd via een ondergrondse buis water naar dit stadsdeel geleid. In het Waterhuis werd het water opgepompt via een rosmolen. Het gebouw bestaat uit een kelderreservoir, het pompmechanisme en opvangbakken ongeveer 70 voet (ongeveer 21 meter) hoger.<ref>[http://www.mas.be/Museum_MAS_NL/MASNL/Over-het-MAS/Over-het-MAS-Omgeving/Geschiedenis-van-het-Eilandje.html Museum aan de Stroom: Geschiedenis van het Eilandje]</ref> | Zoet water werd er in de 16e eeuw aangevoerd via schuiten uit de rivier de Rupel omdat het [[Waterhuis (Antwerpen)|Waterhuis]] nog niet voltooid was. Het Waterhuis (later ook wel [[Brouwershuis (Antwerpen)|Brouwershuis]] genoemd) staat op de eerste vliet. Dit bouwwerk was het slotstuk voor watervoorziening van de stadsuitbreiding. Vanaf de [[Herentalse Vaart]] werd via een ondergrondse buis water naar dit stadsdeel geleid. In het Waterhuis werd het water opgepompt via een rosmolen. Het gebouw bestaat uit een kelderreservoir, het pompmechanisme en opvangbakken ongeveer 70 voet (ongeveer 21 meter) hoger.<ref>[http://www.mas.be/Museum_MAS_NL/MASNL/Over-het-MAS/Over-het-MAS-Omgeving/Geschiedenis-van-het-Eilandje.html Museum aan de Stroom: Geschiedenis van het Eilandje]</ref> | ||
Dit gebouw is tot op vandaag bewaard gebleven.<ref>[http://www.molenechos.org/molen.php?AdvSearch=1215 molenechos.org: Brouwershuis Waterhuis]</ref> | Dit gebouw is tot op vandaag bewaard gebleven.<ref>[http://www.molenechos.org/molen.php?AdvSearch=1215 molenechos.org: Brouwershuis Waterhuis]</ref> | ||
| Regel 29: | Regel 30: | ||
{{Appendix|2= | {{Appendix|2= | ||
* [http://books.google. | * [http://books.google.com/books?id=HYQ6AAAAcAAJ Geschiedenis van Antwerpen sedert de Stichting der Stad tot onze Tyden uitgegeven door de Rederykkamer de Olyftak bewenkt door F. H. Mertens en K. L. Torfs, Volume 4 (Google eBoek) | ||
* [http://books.google. | * [http://books.google.com/books?id=YH2DNDjv1xkC Orbis in orbem: liber amicorum John Everaert, Jan Parmentier, Sander Spanoghe Academia Press, 2001] | ||
{{References}} | {{References}} | ||
}} | }} | ||
[[Categorie:Geschiedenis van Antwerpen]] | [[Categorie:Geschiedenis van Antwerpen]] | ||
Versie van 19 apr 2017 07:22
De Antwerpse vlieten zijn gedempte havenkanalen die extra aanlegplaatsen voorzagen voor de grootste handelsschepen van hun tijd. Ze bevonden zich langs de toenmalige Scheldekaai en ook ten noorden van de stad. Vooral in het midden van de 16e eeuw waren ze een belangrijk deel van de Antwerpse haven- en handelseconomie.
De Sint-Jansvliet
Deze vliet, de oudste gekende Antwerpse vliet, is gegraven rond 1200 en maakte deel uit van de toenmalige zuidelijke stadsgracht. Deze vliet heeft zijn naam gegeven aan de straat die er na de demping werd aangelegd. Men kan deze vliet situeren ter hoogte van de Sint-Annatunnel.[1]
De Sint-Pietersvliet
Deze meer noordelijker gelegen vliet werd ook gegraven als sluitstuk van een stadsafbakening op de Schelde. Men trof hier vooral scheepsbouwers aan. Vandaag is deze vliet ook gedempt en is het de huidige terminus van tramlijn 7.[2]0
De drie noordelijke vlieten
Deze drie vlieten zijn beter bekend onder de namen; eerste, tweede, en derde vliet respectievelijk Brouwersvliet, Middelvliet (ook Graanvliet, Korenvliet of Oostersevliet) en Timmervliet. De eerste vliet werd gegraven het dichtst bij de stad en de derde het verst van de stad. De drie vlieten waren zo gegraven dat men de oppervlakte zo functioneel mogelijk kon gebruiken en waren de eerste dokken van de Antwerpse haven afgesloten van de Schelde met een sluisdeur.[3]
Vandaag
De Brouwersvliet is vandaag een drukke boulevard in het noorden van Antwerpen die samen met de Oude Leeuwenrui en de Ankerrui de Scheldekaai verbindt met de Leien. Deze straat is de enige herinnering die overblijft van de vlieten die ooit het centrum van de wereld waren op vlak van handel. Bij het uitgraven van het Willemdok en Bonapartedok werden de beddingen van twee van de drie vlieten gebruikt als basis. In 1933 werd de Waaslandtunnel geopend die op rechteroever ondergronds het traject volgt van de Brouwersvliet.
Geschiedenis
In de 16e eeuw, voor de Spaanse inval, groeide en bloeide Antwerpen. Door een groot tekort aan laad- en losplaatsen voor grote schepen werden er drie vlieten aangelegd. Deze vlieten maakten deel uit van de noordelijke stadsuitbreiding met de naam nieuwstad die uitgevoerd werd door de ondernemer Gilbert van Schoonbeke.
Deze stadsuitbreiding was nodig om vooral nieuw industrie- en havengebied te creëren. Tussen de eerste vliet en tweede vliet werden meer dan tien nieuwe brouwerijen opgetrokken.
De huidige Brouwersvliet werd al rond 1400 gegraven als gracht. Later werd deze gracht verder uitgegraven en was toen bevaarbaar voor schepen tot 80 ton. Nog later werd de eerste vliet officieel omgedoopt tot Brouwersvliet.[4] Zoet water werd er in de 16e eeuw aangevoerd via schuiten uit de rivier de Rupel omdat het Waterhuis nog niet voltooid was. Het Waterhuis (later ook wel Brouwershuis genoemd) staat op de eerste vliet. Dit bouwwerk was het slotstuk voor watervoorziening van de stadsuitbreiding. Vanaf de Herentalse Vaart werd via een ondergrondse buis water naar dit stadsdeel geleid. In het Waterhuis werd het water opgepompt via een rosmolen. Het gebouw bestaat uit een kelderreservoir, het pompmechanisme en opvangbakken ongeveer 70 voet (ongeveer 21 meter) hoger.[5] Dit gebouw is tot op vandaag bewaard gebleven.[6]
Voordien werd het overgrote deel van het bier ingevoerd vanuit Duitsland en Engeland. Na de heropleving van de productie van eigen bier werd nog steeds veel bier geïmporteerd maar dan vooral voor verkoop in het binnenland. Bier is jarenlang een belangrijk deel blijven uitmaken van de Antwerpse economie en accijnzen erop hebben in de loop der jaren de stadskas steeds mooie bedragen opgeleverd. Tot ver in de 19e eeuw werd er in deze omgeving bier gebrouwen.[7]
De Middelvliet was het paradepaardje van heel dit project. Op deze vliet konden schepen tot 200 ton aanleggen. Door de vele graanschepen die hier aanlegden kreeg deze vliet snel de bijnamen Graanvliet en Korenvliet.
De meest noordelijke vliet, de Timmervliet, werd vooral gebruikt voor kleinere vrachtschepen. Deze schepen kwamen goederen halen of goederen brengen van / voor de grote vrachtschepen in de andere vlieten.
Bronnen, noten en/of referenties
|