Wikisage is op 1 na de grootste internet-encyclopedie in het Nederlands. Iedereen kan de hier verzamelde kennis gratis gebruiken, zonder storende advertenties. De Koninklijke Bibliotheek van Nederland heeft Wikisage in 2018 aangemerkt als digitaal erfgoed.
- Wilt u meehelpen om Wikisage te laten groeien? Maak dan een account aan. U bent van harte welkom. Zie: Portaal:Gebruikers.
- Bent u blij met Wikisage, of wilt u juist meer? Dan stellen we een bescheiden donatie om de kosten te bestrijden zeer op prijs. Zie: Portaal:Donaties.
Griekse cijfers: verschil tussen versies
(+ Attisch acrofonisch systeem) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 15: | Regel 15: | ||
| Χ (van ''chilioi'') || 1000 | | Χ (van ''chilioi'') || 1000 | ||
|- | |- | ||
| Μ (van ''myrioi'') || 10.000 | | Μ (van ''myrioi'') || 10.000 | ||
|} | |} | ||
Om de getallen 50, 500, 5000 und 50.000 te schrijven, noteerde men het teken voor 10, 100, 1000 en 10.000 in een pi ( Π ). De pi wees erop dat het teken werd vermenigvuldigd met vijf. Zo werd vermeden dat men het teken vijf keer moest herhalen. | Om de getallen 50, 500, 5000 und 50.000 te schrijven, noteerde men het teken voor 10, 100, 1000 en 10.000 in een pi ( Π ). De pi wees erop dat het teken werd vermenigvuldigd met vijf. Zo werd vermeden dat men het teken vijf keer moest herhalen. | ||
Regel 62: | Regel 62: | ||
|} | |} | ||
; | ;Voorbeeld | ||
1982 = X <small>{{overline|│Η│}}</small>HHHH''' . '''<small>{{overline|│Δ│}}</small>ΔΔΔII = MCM '''.''' LXXXII. | 1982 = X <small>{{overline|│Η│}}</small>HHHH''' . '''<small>{{overline|│Δ│}}</small>ΔΔΔII = MCM '''.''' LXXXII. | ||
Regel 85: | Regel 85: | ||
|align=center|{{Grieks|εʹ}}||align=right|5||{{Grieks|πέντε}} | |align=center|{{Grieks|εʹ}}||align=right|5||{{Grieks|πέντε}} | ||
|- | |- | ||
|align=center|{{Grieks| | |align=center|{{Grieks|Ϛʹ}}||align=right|6||{{Grieks|ἑξ}} | ||
|- | |- | ||
|align=center|{{Grieks|ζʹ}}||align=right|7||{{Grieks|ἑπτά}} | |align=center|{{Grieks|ζʹ}}||align=right|7||{{Grieks|ἑπτά}} | ||
Regel 170: | Regel 170: | ||
:{{Grieks|τκαʹ}} = 321 | :{{Grieks|τκαʹ}} = 321 | ||
:{{Grieks|͵ρκγ}} = 123000 | :{{Grieks|͵ρκγ}} = 123000 | ||
:{{Grieks|͵ρκγ ρκγʹ}} = 123123 | |||
*Drie tekens die niet meer in het alfabet stonden, werden nog steeds als cijfer gebruikt:<br />{{Grieks|Ϛ}} ([[digamma]], stigma, niet te verwarren met [[sigma]]), {{Grieks|Ϟ}} ([[koppa]]), en {{Grieks|Ϡ}} ([[sampi]]) | *Drie tekens die niet meer in het alfabet stonden, werden nog steeds als cijfer gebruikt:<br />{{Grieks|Ϛ}} ([[digamma]], stigma, niet te verwarren met [[sigma]]), {{Grieks|Ϟ}} ([[koppa]]), en {{Grieks|Ϡ}} ([[sampi]]) | ||
Regel 181: | Regel 182: | ||
==Bronvermelding== | ==Bronvermelding== | ||
* '' | * ''Taschenwörterbuch Altgriechisch'', Langenscheidt, (gereviseerde versie van prof. Hermann Menge’s woordenboek), blz. 857 | ||
[[Categorie:Grieks|Cijfers]] | [[Categorie: Grieks|Cijfers]] | ||
[[Categorie:Geschiedenis]] | [[Categorie: Geschiedenis]] | ||
[[Categorie:Getalsysteem]] | [[Categorie: Getalsysteem]] |
Versie van 7 okt 2014 08:25
De Griekse lettertekens werden ook gebruikt als cijfers. In de loop der tijd werden verschillende systemen gebruikt.
Attisch
Volgens het beschikbare archeologische materiaal werden sinds het begin van de vijfde eeuw v.Chr. zogenaamde acrofonische getallen gebruikt. Dit houdt in dat de beginletter van het telwoord als cijferteken werd gebruikt werd voor de overeenkomstige getalwaarde. Het getalstelsel functioneerde vergelijkbaar met de in dezelfde periode ontwikkelde Romeinse cijfers.
Ι (enkele streep) | 1 |
Π (van pente) | 5 |
Δ (van deka) | 10 |
Η (van hekaton) | 100 |
Χ (van chilioi) | 1000 |
Μ (van myrioi) | 10.000 |
Om de getallen 50, 500, 5000 und 50.000 te schrijven, noteerde men het teken voor 10, 100, 1000 en 10.000 in een pi ( Π ). De pi wees erop dat het teken werd vermenigvuldigd met vijf. Zo werd vermeden dat men het teken vijf keer moest herhalen.
I | │ │ | Δ | │Δ│ | Η | │Η│ | X | │X│ | M | │M│ |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | 5 | 10 | 5 × 10 |
100 | 5 × 100 |
1000 | 5 × 1000 |
10000 | 5 × 10000 |
50 | 500 | 1000 × 5 |
1000 × 10 |
1000 × 50 | |||||
I | V | X | L | C | D | M | V | X | L |
- Voorbeeld
1982 = X │Η│HHHH . │Δ│ΔΔΔII = MCM . LXXXII.
Alfabetische cijfers
|
|
Met een tekentje ʹ (een keraia) rechts bovenaan de letters kon men aangeven dat men met deze lettertekens een getalwaarde bedoelde. Wanneer de keraia ͵ links onderaan de eerste letter van het getal werd gezet, betekende dit dat de getalwaarde in duizendtallen stond aangegeven.
- Voorbeeld
- ρκγʹ = 123
- τκαʹ = 321
- ͵ρκγ = 123000
- ͵ρκγ ρκγʹ = 123123
- Drie tekens die niet meer in het alfabet stonden, werden nog steeds als cijfer gebruikt:
Ϛ (digamma, stigma, niet te verwarren met sigma), Ϟ (koppa), en Ϡ (sampi)
Huidige getallen
Hoewel men nu de „Arabische cijfers” gebruikt, werden in de twintigste eeuw nog heel wat boeken gebruikt waarin bijvoorbeeld hoofdstuknummers in letters stonden aangegeven.
Zie ook
Bronvermelding
- Taschenwörterbuch Altgriechisch, Langenscheidt, (gereviseerde versie van prof. Hermann Menge’s woordenboek), blz. 857